پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب _ شیعیان و اهل سنت در مورد مسئله مهدویت دارای اشتراکات مهمی هستند، هرچند در برخی موارد دارای اختلافاتی هستند. آن‌چه که قابل توجه است اشتراکاتی است که در موضوعات مهمی اتفاق افتاده است. حتی معاصرین از اهل سنت نیز این اشتراکات را نیز پذیرفتند و به آن اذعان دارند.

اشتراکات شیعه و اهل‌سنت در موضوع مهدویت

1) اولین اشتراک مسلمانان، در اصل مهدویت است. شیعه و سنی بر سر اصل قضیه مهدی (علیه السلام) اتفاق نظر دارند، که شخصی است در آخرالزمان خروج کرده و زمین را از صلح و عدل پر خواهد کرد. در این زمینه روایت فراوانی در کتب شیعه و اهل‌سنت نقل شده است، که قضیه مهدویت را از دایره ظنون خارج می‌کند. بطوری‌که هیچ شک و تردیدی در اصل این امر وجود ندارد.
البانی در کتابش آورده است: «عن رسول الله: لتملأن الأرض جورا و ظلما فإذا ملئت جورا و ظلما بعث الله رجلا مني اسمه اسمي فيملؤها قسطا و عدلا كما ملئت جورا و ظلما.[1] رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: بی‌تردید زمین پر از ظلم و جور خواهد شد، پس در این زمان خداوند مردی را مبعوث خواهد کرد که از نسل من، و نامش هم نام من است. زمین را پر از قسط و عدل خواهد کرد، همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده بود.»
قاضی شوکانی از علمای مشهور اهل سنت می‌گوید: «ان أحادیث المهدی متواترة بلا شک و لا شبهة بل یصدق وصف التواتر علی ما دونها علی جمیع الإصطلاحات المحررة في الأصول.[2] احادیث مهدی بدون هیچ شک و شبهه‌ای متواتر هستند، بلکه بر کمتر از این روایات، بنابر همه اصطلاحاتی که در اصول بدان اشاره شده است، تواتر صدق می‌کند.»
ابن حجر عسقلانی نیز در کتاب فتح الباری مشابه همین مطلب را نقل میکند: «تواترت الأَخبار بأَن المهدي من هذه الأمة و أَن عيسى يصلّي خلفه.[3] اخبار به حد تواتر رسیده است که مهدی از این امت است و عیسی (علیه السلام) پشت سر او نماز خواهد خواند.»

2) دومین نقطه اشتراک شیعه و سنی در مورد موضوع مهدویت، وجوب اعتقاد به امام مهدی و حرمت انکار اوست.
شیعه و سنی بر این مسئله اتفاق نظر دارند که اعتقاد به امام مهدی از واجبات و ضروریات دینی است و انکار آن برای هیچ مسلمانی جایز نیست. زیرا که اعتقاد به او، نشأت گرفته از نصوص معتبر دینی است و بر هر مسلمانی واجب است بدان معتقد باشد.
البانی که از بزرگان سلفیت است می‌گوید: «إن عقيدة خروج المهدي عقيدة ثابتة متواترة عنه، يجب الإيمان بها لأنها من أمور الغيب، و الإيمان بها من صفات المتقين كما قال تعالى: الم، ذَلِكَ الكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ، الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالغَيْبِ. و إن إنكارها لا يصدر إلا من جاهل أو مكابر.[4] عقیده به خروج مهدی (علیه السلام) عقیده‌ای ثابت است که به‌طور متواتر از پیامبر (صلی الله علیه و آله) به ما رسیده است، و ایمان بدان واجب است؛ زیرا که از امور غیبی است و ایمان به آن از صفات متقین می‌باشد. همان‌گونه که خداوند متعال می‌فرماید: «الم، این کتاب بی هیچ شک برای هدایت پرهیزکاران همان کسانیکه به غیب ایمان دارند.» و انکار مهدی جز از انسان جاهل و یا مکابر سر نمی‌زند.»
سفارينی از علمای حنبلی مذهب نیز می‌گوید:«فالإيمان بخروج المهدي واجب كما هو مقرر عند أَهل العلم و مدون في عقائد أَهل السنة و الجماعة.[5] ایمان به خروج مهدی (علیه السلام) واجب است، همان‌گونه که نزد اهل علم مقرر است و در عقائد اهل سنت و جماعت تدوین شده است.

3) یکی دیگر از مشترکات مسئله مهدویت، حتمی بودن خروج حضرت مهدی (علیه السلام) است. روایات فریقین به حد تواتر رسیده است که خروج حضرت مهدی (علیه السلام) از امور حتمی است.
سیوطی در این خصوص روایتی را از حضرت رسول نقل کرده است که حضرت فرمودند: «يلى رجل من أهل بيتى يواطئ اسمه اسمى لو لم يبق من الدنيا إلا يوم لطول الله ذلك اليوم حتى يلى.[6] اگر از عمر دنیا یک روز نیز باقی مانده باشد، خداوند متعال آن را به قدری طولانی می‌کند تا مردی از اهل‌بیت من می‌آید، که نامش هم نام من است.»

4) از دیگر موارد مورد اتفاق شیعه و اهل سنت، مسئله نماز خواندن حضرت عیسی (علیه السلام) پشت سر امام زمان (علیه السلام) است که روایات فریقین این امر را ثابت می‌کند.
مسلم در صحیحش روایتی را از جابر نقل می‌کند: «سمعت النبي يقول: لا تزال طائفة من أمتي يقاتلون على الحق ظاهرين إلى يوم القيامة، قال: فينزل عيسى ابن مريم، فيقول أميرهم: تعال صلّ لنا، فيقول: لا، إن بعضكم على بعض أمراء تكرمة الله هذه الأمة.[7] عيسى بن مريم نازل مى‌شود. امير آن‌ها به او مى‌گويد: بيا و براى ما نماز بخوان؛ او مى‌گويد: خير! همانا بعض از شما بر بعض ديگر امير مى‌باشيد، به خاطر اين‌كه خداوند اين امّت را گرامى داشته است.»
این‌ها اهم موارد مورد اشتراک و اتفاق شیعه و اهل‌سنت، در موضوع مهدویت بود که بدان اشاره شد، و لازم است که بدانیم اشتراکات دیگر نیز وجود دارد.

پی‌نوشت:

[1]. السلسلة الاحادیث الصحیحة، الباني، دارالمعارف، ریاض: ج4، ص38، ح1529
[2]. إبراز الوهم المکنون، شوکانی:ص4
[3]. فتح الباري، ابن حجر، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج6، ص494
[4] . موسوعة في العقیدة، البانی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج9، ص278
[5]. لوامع الانوار البهية، سفارینی، دارالنوادر، بیروت: ج2، ص84
[6]. جمع الجوامع، سيوطي، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج1، ص263
[7]. صحیح مسلم، مسلم بن حجاج، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج1، ص137