پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ محمد بن عبدالوهاب نجدی حنبلی در سال 1157 هجری قمری وارد درعیه شد. او دعوت خود را با محمد بن سعود حاکم درعیه، در میان گذاشت، با پذیرفته شدن پیشنهاد محمد بن عبدالوهاب توسط محمد بن سعود نخستین هسته اتحاد وهابی ـ سعودی شکل گرفت.

محمد بن سعود برای یاری محمد بن عبدالوهاب و جنگ با مخالفان توحید با وی بیعت نمود و پیمانی میان آن دو منعقد و مقرر شد:
الف) در صورت پیروزی محمد بن عبدالوهاب، وی همکاری خود را با محمد بن سعود حفظ کرده و او را ترک نکند.
ب) در گرفتن مالیات از اهالی درعیه با محمد بن سعود همکاری کرده و مانع آن نشود.

با پذیرفته شدن مفاد پیمان‌نامه توسط محمد بن عبدالوهاب و ازدواج عبدالعزیز پسر محمد بن سعود با دختر محمد بن عبدالوهاب، همکاری میان آن دو از استحکام بیشتری برخوردار شد. این معاهده تا به امروز با تقسیم دعوت برای آل شیخ و قدرت از آن آل سعود، ادامه دارد.

بعد از دعوت‌های ناتمام محمد بن عبدالوهاب بالأخره رؤیای وی در سایه اتحاد با آل سعود به واقعیت پیوست و توانست به بهانه جهاد با مشرکین، حکومت وهابی ـ سعودی را پی‌ریزی کند. محمد بن عبدالوهاب با تربیت شاگردان بسیاری در این منطقه با محوریت کتب ابن تیمیّه حرّانی حنبلی و ابن قیّم جَوزیه حنبلی، زمینه گسترش دعوت خود را فراهم ساخت.[1]

محمد بن عبدالوهاب و هوادارانش خود را «المُوَحّدون» نامیده و با تشبیه دعوت خود به دعوت پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) کسانی را که از اهالی منطقه درعیه به محمد بن عبدالوهاب ایمان می‌آوردند، انصار و کسانی را که خارج از منطقه درعیه به وی ایمان می‌آوردند، مهاجرین می‌نامیدند.
مطالعه سرگذشت مدعیان دروغین نبوت توسط محمد بن عبدالوهاب و شروع دوباره دعوت از زادگاه مُسیلمه کذاب، شبهه ادعای پیامبری محمد بن عبدالوهاب را  تقویت نموده است.[2] به‌ویژه این‌که در بعضی نقل‌ها، محمد بن عبدالوهاب مدعی نزول وحی بر خود شده است.[3]

محمد بن عبدالوهاب مدعی دعوت به توحید و مبارزه با شرک و مظاهر آن بود، لکن با پیمودن راه ابن تیمیّه و نوشتن کتاب «التوحید» و تفسیر غلط از توحید و شرک، افکار فتنه‌انگیز و فراموش شده ابن تیمیّه را زنده کرد. وی هرگونه توسل، تبرک، طلب و درخواست از غیر خداوند، زیارت قبور، نذر برای صاحبان قبور، روشن کردن چراغ و شمع روی قبور و بنای گنبد و بارگاه بر قبور را منافی توحید و از مظاهر شرک و بت‌پرستی معرفی کرده و بر این اساس مسلمین را مشرک و مهدورالدوم دانست.
وی با همکاری و حمایت بی دریغ آل سعود از سال 1157 تا 1207 هجری قمری به مدت 50 سال به بهانه دعوت به توحید و مبارزه با شرک و مظاهر آن، مبارزه مسلحانه و خونین خود را در نجد و اطراف آن علیه سرزمین‌های اسلامی و بلاد مسلمانان آغاز نموده و به نجف و کربلا نیز کشانده و با کشتن هزاران مسلمان، زنان زیادی از مسلمین را به اسارت و به اصطلاح به کنیزی برده، کودکان بسیاری را یتیم کرده و اموال مسلمانان را به یغما بردند و کارهای زشت و قبیحی را که یهودیان جرأت انجام آن را با مسلمان و بلاد اسلامی نداشتند، انجام دادند.

سرانجام طومار زندگی سراسر قتل و غارت محمد بن عبدالوهاب با مرگ وی در شهر ریاض، روز دوشنبه، آخر ذی القعده سال 1207 هجری قمری در دوران حکومت عبدالعزیز بن محمد بن سعود، درهم پیچیده شد.

پی‌نوشت:

[1]. کشف الإرتیاب فی أتباع محمد بن عبدالوهاب، سید محسن امین حسینی عاملی، المجمع العالمی لأهل البیت، قم، ص 8.
[2]. الدرر السنیة فی الرد علی الوهابیة، زینی دحلان مکی شافعی، ص 32.
[3]. الدرر السنیة فی الرد علی الوهابیة، زینی دحلان مکی شافعی، ص 27.