پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در مورد نام حکومت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، در روایات، تعابیر فروانی ذکر شده است. مانند دولت جهانی که اشاره به فراگیر بودن قلمرو حکومت امام‌زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) دارد، و یا حکومت عدالت که نشان از بسط و گسترش عدالت در زمان حاکمیت این دولت دارد، و یا حکومت کریمه که اشاره به محوریت کرامت انسان در این دولت دارد، و یا دولت امنیت، که اشاره به امنیت همیشگی و فراگیر در تمام جوامع جهانی دارد و برخی نام‌های دیگر.
اما یکی دیگر از نام‌هایی که برای حکومت حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ذکر شده است، عنوان «آخرین دولت» است. این نام از روایاتی که از لسان اهل‌بیت (علیهم السلام) وارد شده، برداشت شده است.
حضرت امام باقر (علیه السلام) در کلامی نورانی می‌فرماید: «دولَتَنا آخَرُ الدُّوَل وَ هُوَ قول الله عزوجل: (وَالعاقِبَةُ لِلمُتَّقین).[1] دولت ما آخرین دولت است و این همان معنای کلام خداوند است که فرمود: عاقبت برای پرهیزکاران است.»
همان‌‌گونه که ذکر شد، اهل‌بیت (علیهم السلام)، از دولت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به‌عنوان آخرین دولت، یاد کردند. حال سؤالی که مطرح می‌شود، این است که آخرین دولت بودن، به چه معناست؟ و علت آخرین دولت بودن دولت حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) چیست؟
وقتی می‌گوییم دولت امام‌زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) آخرین دولت است، هم به این معناست که مترقی‌ترین و آخرین اندیشه و تفکر در زمامداری و حکومت‌داری، در آن دولت است و هم به این معنا که بعد از این حکومت، هیچ دولت دیگری بر سر کار نخواهد آمد.
حضرت امام باقر (علیه السلام) در این مورد می‌فرماید: «هیچ خاندان دارای حکومتی، باقی نمی‌ماند، مگر این‌که قبل از ما به حکومت رسیده باشد.»[2]
امام صادق (علیه السلام) در این خصوص می‌فرماید: «حکومت ما اهل‌بیت فرا نمی‌رسد، تا این‌که تمامی گروه‌ها بر مردم حکومت کرده باشند، آن‌گاه قائم ما قیام می‌کند و حق و عدالت را برپا می‌دارد.»[3]
اما علت تأخر حکومت مهدی را می‌توان از روایات به‌دست آورد.
حضرت امام باقر (علیه السلام) در کلامی نورانی می‌فرماید: «... لئلا یَقوُلوا إذا رَأوا سیرَتَنا: إذا مَلكنا سِرنا مِثلُ سیرَة هؤلاء...[4] علت تأخر حکومت ما این است که تا وقتی شیوه حکومت ما را دیدند، نگویند اگر ما هم به حکومت می‌رسیدیم، به شیوه آنان رفتار می‌کردیم.»
هم‌چنین امام صادق (علیه السلام) در این ارتباط می‌فرماید: «علت این تقدم و تأخر آن است، تا کسی نگوید: اگر ما هم به حکومت می‌رسیدیم، به‌عدالت رفتار می‌کردیم.»[5]
از مجموع روایات این‌چنین به‌دست می‌آید که علت تأخر حکومت امام زمان در حقیقت یک نوع اتمام حجت است. باید بشر به این نتیجه برسد که عدالت جز از طریق اهل‌بیت عصمت محقق نمی‌شود و برقراری عدالت فقط به‌دست عدالت‌گستر آن ذوات مقدسه، ممکن خواهد بود.

پی‌نوشت:

[1]. کتاب الغیبة، شیخ طوسی، مؤسسه معارف اسلامی، ایران: ص472
[2]. همان.
[3]. الغیبة نعمانی، محمد بن ابراهیم نعمانی (ابن ابی‌زینب)، دارالکتب الاسلامی، تهران: ص274
[4]. الکافی، شیخ کلینی، مرکز تحقیقات و نشر معارف اسلامی: ج1، ص407
[5]. کتاب الغیبة، شیخ طوسی، مؤسسه معارف اسلامی، ایران: ص472

نویسنده: محمد یاسر بیانی