پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ امروزه ضمن برداشت‌هایی ناصحیح از واژه «تبرّی»، اعمالی در جامعه اسلامی اتفاق می‌افتد که بی‌شک مورد قبول ائمه علیهم‌السلام نیست و با روح حاکم بر دین و سیره متعالی اهل‌بیت علیهم‌السلام منافات دارد؛ اعمالی مانند برگزاری مراسمی مشتمل بر سبّ و لعن و اهانت به مقدسات اهل‌سنت که یکی از این موارد، مراسم جشن نهم ربیع‌الاول است که برخی بر خلاف قوانین نظام، آن را برگزار می‌کنند.

برگزاری مراسم جشن نهم ربیع‌الاول که به‌خاطر شادی از قتل «خلیفه دوم» برگزار می‌شود و از این جشن با عناوین مختلفی همچون «عید الزهرا»، «فرحةالزهرا»، «روز رفع القلم» و «غدیر دوم» یاد می‌شود. حاضرین در این مراسم برای توجیه اعمال سخیف خود در این مراسم، به حدیث «رفع القلم»[1] استناد می‌کنند، درحالی‌که حدیث مذکور اشکالات سندی و محتوایی فراوانی دارد و نمی‌تواند محل استناد باشد.

ثبت نشدن این حدیث در منابع اولیه:

برگزارکنندگان این جشن ادعا می‌کنند و معتقدند که این حدیث درصدد تبیین اهمیت یکی از مهم‌ترین اعیاد بزرگ شیعیان است. با توجه به این ادعا انتظار می‌رود راویان حدیث به این حدیث اهمیت داده و با جدیت به ذکر آن اهتمام ورزیده باشند، درحالی که این حدیث در منابع اولیه شیعه ثبت نشده است، بلکه خبر واحدی است که فقط در کتبی مانند «مصباح الانوار» و «المحتضر» آمده است و بزرگانی مانند «کلینی»، «صدوق» و «شیخ طوسی» به آن نپرداخته‌اند.

اشکالات محتوایی و دلالتی:

عبارت «یوم رفع القلم»، اگر به معنای روزی است که گناهان در آن روز نوشته نمی‌شود و مردم در انجام دادن هر گناهی آزادند! چنین مطلبی با اصول و اعتقادات و مسلمات قرآنی و روایی، از چند حیث، در تعارض است. این موضوع با بسیاری از آیات قرآن کریم در تعارض واضح و بیّن است. خداوند هر کسی را در گرو اعمالش می‌داند و می‌فرماید: «إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»؛[2] «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْرًا یَرَهُ وَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ»،[3] «پس هر کس به قدر ذره‌ای کار نیک کرده باشد (پاداش) آن را خواهد دید و هر کس به قدر ذره‌ای کار زشتی مرتکب شده آن هم به کیفرش خواهد رسید» و آیه: «وَنَکْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَکُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْنَاهُ فِی إِمَامٍ مُبِینٍ»،[4] «و آنچه را از پیش فرستاده‌اند و تمام آثار آنها را می‌نویسیم و همه چیز را در کتاب آشکار کننده‌ای برشمرده‌ایم». از آنجایی که هر حدیثی که خلاف قرآن باشد پذیرفتنی نیست؛ بنابراین اگر حدیثی اجازه ارتکاب گناهان را بدهد، لازم است بر اساس فرمایش و دستور خود ائمه علیهم‌السلام آنرا طرد کرد.

از حیث روایی نیز اگر رفع‌القلم را به‌ صورت مطلق بگیریم، بدین معنا است که هر بی‌بندوباری و فعل حرام و عمل شنیعی در نهم ربیع‌الاول جایز و هیچ گناهی بر فرد مرتکب ثبت نمی‌شود، این مطلب با احادیث معتبر شیعه در تعارض است! چنانچه که در روایت آمده است: «هیچ زشتی به بنده نمی‌رسد مگر در اثر گناه».[5]

بنابراین باید گفت که این روایت هم در تعارض با آیات قرآن است و هم با احادیث قطعی‌الصدور ائمه علیهم‌السلام که در خصوص تقوا و ضرورت پرهیز از گناه صادر شده است و این خود دلیلی قوی است بر عدم اعتبار این روایت.

پی‌نوشت:

[1]. علامه مجلسی، بحارالانوار، ج31،  ص120. «وأمرت الكرام الكاتبين أن يرفعوا القلم عن الخلق كلهم ثلاثة أيام من ذلك اليوم ولا أكتب»
[2]. سوره مبارکه طور، آیه 16.
[3]. سوره مبارکه، زلزال آیات 7 و 8.
[4]. سوره مبارکه یاسین، آیه 12.
[5]. کلینی، الکافی، ج2، ص269« ما مِن نَكبَةٍ تُصِيبُ العَبدَ إلاّ بِذَنبٍ»