پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سی و پنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از 19 تا 29 اردیبهشت 1403 در محل مصلی امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به‌صورت مجازی برگزار شد. نمایشگاه دارای چهار بخش و سالن؛ عمومی، آموزشی، دانشگاهی و کودک و نوجوان بود. خبرنگاران و رسانه‌های داخلی و خارجی از این رویداد اطلاع‌رسانی انجام دادند.

 در بازدید از غرفه‌های کتاب، بعضی کتاب‌ها از لحاظ محتوایی و ظاهری (فونت و صفحه‌آرایی و ویرایش و...) ضعیف و دارای اشکال بودند. فضای حجاب و عفاف و مخصوصاً اختلاط بین دختر و پسر نسبت به پارسال و سال‌های گذشته بهتر شده بود. کارهای فرهنگی متعدد در مورد حجاب انجام گرفت؛ از جمله ایستگاه حجاب، بنرها، پرسش و پاسخ، تریبون‌ها و... که همه عالی بودند. میل و رغبت در رمان‌ها بین نوجوانان و جوانان به سمت رمان‌های ترسناک (خصوص سحر و جادو) رفته بود. تیراژ بالا و چاپ‌های متعدد در حوزه این کتاب‌ها، قابل توجه بود.

 ارائه کتاب‌های آقای هاکان منگوچ در نشر گویا و ترویج معنویت صوفیانه با طعم زندگی در کشور ترکیه جالب توجه بود. ترویج کتاب‌های مکاتب شرق، همانند ایکیگای ژاپنی و کتب ذن، آرامش به سبک راهب جنگلی و... در نمایشگاه زیاد به چشم می‌خورد؛ از محتوای این نوع کتاب‌ها که بگذریم، گویا در حال ترویج یک معنویت صلح‌طلب دایره‌وار هستیم که نسبتی با ظلم ندارد و بیشتر معنویت درونی و شخصی را ترویج می‌دهند.

فروشندگان کتاب در غرفه‌های متعدد به خریداران توضیح می‌دادند که کتبی مانند «ایکیگای» ژاپنی باعث طول عمر و شادی و... می‌شود. برخی غرفه‌داران با اسم مذهبی و دینی، کتب غیردینی و بعضاً ترویج فرهنگ غربی را ترویج می‌دادند. در حیطه عرفان‌های کاذب، کتب تفکر نو (روان‌شناسی زرد)، سحر و جادو و ادیان شرق خیلی به چشم می‌خورد. کتاب‌های پائولو کوئلیو، عرفان سرخ‌پوستی همانند چهار میثاق و... هم در غرفه‌ها عرضه می‌شد؛ ولی سه طیف اصلی مذکور، بیشترین عرضه را داشتند.

بحث اصلی در تفکر نو تقریباً در تمامی کتاب‌ها، دستی‌یابی به حال خوب، رسیدن به موفقیت، ثروت و شادی بود. جادو و سحر در قالب رمان به‌ ویژه برای مخاطب نوجوان و جوان ارائه شده بود. کتب شرقی ترویج بودیسم و هندوئیسم (مخصوصاً یوگا و ذن) زیاد دیده شد. کتب جریان ژاپنی با محوریت سبک زندگی و جریان کره‌ای، با رمان در نمایشگاه حضور داشتند.

عمده علت ترویج این نوع معنویت‌ها به‌ خصوص در عصر حاضر، نگرانی سردمداران ظلم و مستکبران عالم، از همدلی مؤمنین و اجتماعات آنها برای برپایی تظاهرات و مقابله با ظالمان است. معنویت‌های شرقی با محوریت مدیتیشن و مراقبه، تمرکز بر درون انسان و بی‌توجهی به رویدادهای بیرونی را ترویج می‌کنند، بزرگ‌ترین خدمت به ظالمان عالم، بی‌توجهی به ظلم آنان با توجه به احساسات و خلقیات شخصی است. وقتی افراد دائم به مراقبه ذهنی و کنترل افکار و احساسات خود می‌پردازند و سعی می‌کنند با دنیای بیرون قطع ارتباط کنند، پیغامی به ظالمان عالم است که ما به شما کاری نداریم؛ نه‌تنها با شما مقابله نکرده و به مظلومان کمک نمی‌کنیم، بلکه به اعمال شما اعتراض هم نمی‌کنیم؛ اصلاً به اتفاقاتی که شما در عالم خارج رقم می‌زنید توجه نمی‌کنیم؛ پس با خیال راحت به ظلم و بیداد خود بپردازید. ترویج این نوع معنویات درون‌محور (خودمحور) در قالب کتاب‌های ادیان شرق، باید به‌ شدت محدود شود، چون یکی از آسیب‌هایش مخالف‌ بودن این معنویات با آموزه‌های دینی و کمک به مستضعفین عالم است.
محمد جواد نصیری