پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ماه رمضان، یکی از ماه‌های سال است که خداوند متعال به آن ویژگی‌های خاصی عنایت کرده است. این ماه، فرصت‌های ویژه‌ای را برای انسان‌ها ایجاد کرده است و کسانی‌که از مواهب این ماه بهره‌مند می‌شوند به نورانیت می‌رسند. رهبر معظم انقلاب در سخنرانی‌های متعدد خود درباره موقعیت ماه رمضان در بین ماه‌های سال و نورانیت‌هایی که از ماه رمضان نصیب مؤمنین می‌شود، می‌فرماید: «به نظر انسان این‌جور می‌آید که ماه رمضان در بین ایام سال و ماه‌های سال، حکم اوقات نماز را دارد در شبانه‌روز. یعنی همان طوری که در شریعت مقدس اسلامی برای ما که محصور و محدود به عوامل ماده هستیم، یک فرصت‌هایی گذاشته شده است که آن فرصت‌های نماز است (وقت صبح، وقت ظهر، وقت عصر، وقت مغرب، وقت عشا، یک زنگ بیدارباش است، یک خلوت دادن به خود برای ایجاد نورانیت در دل و نفس است؛ ساعات نماز را در شبانه‌روز برای ما قرار دادند، برای اینکه غرق نشویم؛ از اسارت ماده، یک لحظه‌ای بیرون بیاییم، نفسی تازه کنیم، به یاد معنویت بیفتیم، یکسره غرق در مادیات نباشیم) به نظر می‌رسد که در دوره سال هم، ماه رمضان یک چنین وضعیتی را دارد؛ نفس‌کش روح انسانی و روح ملکوتی انسان است؛ فرصتی است که با این ریاضت طولانی یک‌ ماهه، نفس از تخته‌بند عوامل مادی که ما را احاطه کرده است، خلاصی پیدا کند، نجاتی پیدا کند؛ یک نفسی بکشد، نورانیتی پیدا کند. شارع مقدس، ماه رمضان را برای این قرار داده است.»[1]

عده‌ای [در ماه رمضان] انس با قرآن پیدا کردند، از معارف قرآنی بهره بردند، تدبر کردند؛ عده‌ای انس و مناجات با خدا را در این ماه برای خودشان رویّه و روش قرار دادند و دل‌های خودشان را نورانی کردند. مردم روزه گرفتند؛ با روزه، در نفس خود صفا به وجود آوردند؛ که همین صفا و صمیمیت و نورانیت، منشأ برکات بسیاری در زندگی فردی و اجتماعی است. این صفای نفسانی به انسان نیک‌اندیشی می‌دهد، تطهیر نفس از حسد و بخل و کبر و شهوت می‌دهد. صفا در نفس انسان، محیط جامعه را محیط امن و امان روحی و معنوی قرار می‌دهد؛ دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند؛ مؤمنان را به یکدیگر مهربان می‌کند؛ ترحم به یکدیگر را در میان جامعه ایمانی گسترش می‌دهد. اینها همه محصولات ماه مبارک رمضان است برای مردم موفق و باسعادت.[2] به طور کلی عامل معنویات در ماه رمضان، به نورانیت می‌رسد.

رهبر انقلاب درباره نورانیتی که از روزه و دیگر عبادات ماه رمضان به دست می‌آید فرمودند: «ریاضتی که در میهمانی این ماه وجود دارد (که ریاضت روزه و گرسنگی کشیدن است) شاید بزرگترین دستاورد این ضیافت الهی است. برکاتی که روزه برای انسان دارد، به قدری این برکات از لحاظ معنوی و ایجاد نورانیت در دل انسان زیاد است که شاید بشود گفت بزرگ‌ترین برکات این ماه همین روزه است. روزه را بعضی می‌گیرند؛ پس این‌ها وارد ضیافت شده‌اند و بهره از این ضیافت را هم گرفته‌اند. لیکن علاوه بر روزه گرفتن (که ریاضت معنوىِ این ماه مبارک است) این‌ها آموزش خود را هم از قرآن، در حد اعلی تأمین می‌کنند؛ تلاوت قرآن با تدبر. با حالت روزه‌داری یا حالت نورانیتِ ناشی از روزه‌داری، در شبها و نیمه شبها تلاوت قرآن، انس با قرآن، مخاطب خدا قرار گرفتن، لذت دیگری و معنای دیگری دارد. چیزی که انسان در چنین تلاوتی از قرآن فرا می‌گیرد، در حال متعارف و معمول نمی‌تواند به چنین تلاوتی دسترسی پیدا کند؛ آن‌ها از این هم بهره می‌برند. علاوه بر این‌ها، از مکالمه با خدای متعال و مخاطبه با خدا، راز و نیاز کردن، دل خود را و اسرار درون خود را برای خدا به زبان آوردن هم بهره‌برداری می‌کنند.»[3]

مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام نیز تذکر دادند که بدون تلاش برای این نورانیت و ارتباط با خدا به اهداف انقلابی خود نمی‌رسیم: «ما به آن اهداف والا[ی جامعه اسلامی و انقلابی خود]، به آن خواسته‌های مطلوب، در صورتی می‌رسیم که بتوانیم یک تلاش مؤمنانه و صادقانه‌ای را دنبال بکنیم و آن جز با توجّه به خدای متعال و افزایش نورانیّت دل و ارتباط دل با خدای متعال ممکن نیست.»[4]

ایشان در خطبه‌های عید فطر فرمودند: «از ظرفیت نمازهای پنج‌گانه، تلاوت قرآن، مساجد، دعاهای وارد، صحیفه سجادیه و غیر آن استفاده کنید، برای اینکه این طهارت و نورانیت ادامه پیدا کند. این یک خصوصیت برجسته روز عید فطر است که این نورانیتِ ناشی از ماه رمضان را شما با خود حمل می‌کنید. ... برکات ماه رمضان را درباره خودمان، درباره کسانمان، درباره جامعه اسلامی، تا آن‌جایی که می‌توانیم ادامه بدهیم و این ذخیره الهی را که نعمت بزرگ خداست، حفظ کنیم.»[5]

مسلمان از ماه رمضان با نورانیت خارج می‌شود. ماه رمضان با روزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اش، با ذکر و دعا و ثنای الهی در آن، با تلاوت قرآن، با حسنات فراوان دیگر که انسان مؤمن از آن برخوردار می‌شود، دل را نورانی می‌کند، زنگارها را از دل و جان انسان می‌زداید. در حقیقت از شب قدر، انسان مؤمن روزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار، سال نوی را آغاز می‌کند.[6] ان‌شاءالله در این ماه رمضان بتوانیم آن روحانیت را، آن نورانیت را بر جنبه مادی غلبه بدهیم و این را به عنوان ذخیره‌ای نگه داریم و از ماه رمضان به عنوان تمرینی که در طول سال این تمرین به کار ما خواهد آمد، ان‌شاءالله استفاده کنیم.[7]

رهبر معظم انقلاب با توضیح این‌که از عبادات در ماه رمضان، نورانیت به وجود می‌آید، این نورانیت‌ها را برای رسیدن به اهداف والا، لازم می‌شمرند و توصیه می‌کنند که این نورانیت‌ها را برای بعد ماه رمضان حفظ کنید.

پی‌نوشت:
[1]. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران نظام، ۲۷ مرداد ۱۳۸۹.
[2]. خطبه‌های مقام معظم رهبری در نماز عید سعید فطر، ۹ شهریور ۱۳۹۰.
[3]. بیانات مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه‌ی تهران‌،‌ ۲۳ شهریور ۱۳۸۶.
[4]. بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مسئولان نظام، ۲۲ خرداد ۱۳۹۶.
[5]. خطبه‌های مقام معظم رهبری در نماز عید سعید فطر، ۱۰ مهر ۱۳۸۷.
[6]. خطبه‌های مقام معظم رهبری در نماز عید سعید فطر، ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۸.
[7]. بیانات مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه تهران،‌ ۲۳ شهریور ۱۳۸۶.