پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مقابله با دین اسلام و اسلام‌ستیزی، از همان بدو نشر دین اسلام و در زمان پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شروع شد. این روند هم‌چنان ادامه داشته و همواره دشمنان دین از انجام هرگونه کاری در جهت تضعیف آن فروگذار نمی‌کنند و این پدیده، چه در گذشته و چه در عصر حاضر در کشورهای غربی شدت یافته است؛ آنچه مهم است این است که عامل این پدیده چیست؟

عوامل شکل گیری پدیده اسلام هراسی:
جهل نسبت به اسلام در غرب؛
فندلی از اندیشمندان غربی معتقد است که جهل عموم مردم در غرب نسبت به اسلام، عوامل متعددی دارد که یکی از مهم‌ترین این عوامل، لابی یهودی - آمریکایی در ترسیم تصویری زشت از مسلمانان وهم‌چنین نشان دادن یک تصویر از اسرائیل به عنوان یک دولت ضعیف که سوی عرب‌ها و مسلمانان تهدید شده است. این اندیشمند غربی همچنین دلیل دیگر جهل جوامع غربی نسبت به اسلام و مسلمانان  را اکتفا کردن به سخن گفتن از اخلاق مسیحی و یهودی به عنوان اخلاق مقبول جهانی و شایسته پیروی در جامعه غربی معرفی می‌کند.
وی همچنین متصف کردن اسلام به تروریسم توسط دولت‌های غربی و هم‌چنین متصف کردن مسلمانان به تعصب و افراطی‌گری، خشونت نسبت به زنان، خشونت نسبت غیر مسلمانان، رد دموکراسی و مردم سالاری و همچنین  ترس از جنگ احتمالی اسلام و غرب در آینده را از جمله عوامل اسلام هراسی در بین جوامع غربی ذکر کرده است.(1)

زمینه‌های تاریخی درگیری میان اسلام و غرب؛
فتوحات اسلامی، مرزها و آفاق اسلام را در طول قرن‌ها در هم نوردید و حوادث ناشی از آن، مانند درهم شکستن کاروان‌های نظامی روم و انهدام مراکزشان زیر گام‌های سربازان مسلمان، نخستین تجربه‌های دردناکی بود که غرب در رابطه‌اش با جهان اسلام، با آن رویارو می‌شد. این مسئله موجب تثبیت نگاه تردیدآمیز، بلکه عداوت جویانه غرب نسبت به اسلام و مسلمانان شده است.

خلط میان اسلام و وضع کنونی مسلمانان؛
امت اسلام از قرن‌ها پیش، با بحران‌های متعدد در سطوح متفاوت رویارو بوده و این بحران‌ها موجب شده است که مسلمانان به لحاظ مشارکت در تمدن بشری و ارتقاء سطح بشری در رتبه‌ای پایین‌تر از دیگر ملل قرار گیرند.
در سطح سیاسی، جنگ‌ها و نزاع‌های مسلحانه، مانند فلسطین، عراق، افغانستان، سودان، سوریه، لبنان و ... باعث شده که کشورهای اسلامی، از پیشی گرفتن بر غرب ناتوان بمانند.
در سطح اقتصادی نیز آمارها نشان می‌دهد که بیش از نیم میلیارد مسلمان، زیر خط فقر زندگی می‌کنند.
در سطح فرهنگی به نظر می‌رسد که جهان اسلام تقریباً، به طور کامل از انقلاب‌های معرفتی، اطلاعاتی و علمی که جهان شاهد آن بوده، منقطع شده و تقریباً کم‌ترین سهم را در این انقلاب‌ها داشته است.
بنابراین، بسیار دشوار است که انسان غربی که تنها سیمایی تحریف شده از اسلام را شناخته، با این دین، تعامل عاطفی برقرار کند.

نبود انسجام بین کشورهای مسلمان برای ایفای نقش مشترک در معادلات جهانی؛
قدرت‌های بزرگ همواره درصدد ایجاد فتنه و تفرقه در میان جوامع مختلف هستند تا بتوانند از محل آن، سود مورد نظر خود را کسب کنند. یک روز در غرب، مسئله اسلام هراسی را مطرح می‌کنند تا مردم اروپا را از اسلام بترسانند و روز دیگر، بحث شیعه هراسی را در کشورهای اسلامی مطرح می‌کنند تا بین شیعه و سنی اختلاف ایجاد کنند.
اینها برخی از عواملی است که سبب گسترش پدیده اسلام هراسی در جوامع غربی شده است.

پی‌نوشت:
1. احسان آذر كمند و سيد محمدرضا خوشرو، اسلام هراسی و راه كارهای رسانه‌ای مواجهه با آن، ص26، نشر مركز پژوهش‌های اسلامی صدا و سيما، چاپ اول، 1390.