پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از ابزارهای مهم جریان های انحرافی، افراد و گروه های فرصت طلب و سودجو، ابزار استضعاف است. استضعاف از ماده‌ «ضعف» به معنای سستی و ناتوانی است. استضعاف به‌لحاظ هیئت دو معنا دارد؛ یکی ضعیف شمردن است که این معنا دارای استعمال بیشتر است و دیگری به ضعف کشاندن یا ضعیف کردن. (1)

فرقه ها و جریان های انحرافی که اعتقاد باطلی دارند و می‌خواهند به‌گونه ‌ای اعتقاد باطل آنها حاکم بشود افرادی را که با آن‌ها در ارتباط هستند را در ناآگاهی و دور ماندن از حقایق دینی و معرفتی قرار می‌دهند، به این استضعاف، استضعاف معرفتی و دینی می‌گویند. یکی از بایسته های انسان آگاه و انتخابگر و بیدار این است که وقتی این انسان‌ نسبت به عنایاتی که خداوند از جهت فکری و قوای جسمانی به آن‌ها داده است درک و شناخت نسبت به حقایق پیدا کند و به خود اجازه ندهد تحت تبلیغات مستکبرین قرار بگیرد و نباید به برنامه‌هایی که آن‌ها برای به استضعاف کشاندن دیگران آماده کرده‌اند تن بدهد، چرا که این کار به‌ گونه‌ای اعانه بر ظلم و کمک به ظالم است.

آنچه می توان به عنوان یک حقیقت، نسبت به فرقه اهل حق پذیرفت، این است که دلیل عمده باورهای باطل  این فرقه، عدم دسترسی آنان به متون اصلی دینی، اهل علم و متصدیان و مروجان امور دینی بوده است و نوع زیست آنها نیز به گونه ای بوده که نوعاً در مکان های دور دست و عشایری زندگی می کرده اند.

شاید یک علتش نیز احتیاط بیش از حد متدينين و مبلغین دینی و دوری جستن از آنها بوده است.(2) البته در حال حاضر با حذف مسافت ها و محدودیت های فیزیکی و جغرافیایی در پی گسترش ابزارهای نوین ارتباطی و فضای مجازی، مسئولیت مبلغین دینی نسبت به پیروان این فرقه بیشتر از پیش می باشد.

عوامل و اسباب فوق موجب شده تا کسانی بتوانند از جهل این اقوام سوء استفاده کرده و در قالب فرقه سازی و مریدپروری، و با بدعت گذاری و تغییر احکام و شریعت الهی، خواسته های باطل و منافع شخصی خود را در میان آنان جستجو کنند.

بنابراین از آنجا که در اعصار گذشته، شناختن درست مسیر هدایت برای این قوم تا حدود زیادی دشوار بوده و راه هدایت را پیروی از نیاکان خود می دانسته اند، شاید بتوان گفت: پیروان فرقه اهل مشمول آیه « إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ لَا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلَا يَهْتَدُونَ سَبِيلًا؛(نساء/98) مگر آن گروه از مردان و زنان و کودکان که ناتوان بودند و گریز و چاره‌ای برایشان میسر نبود و راهی (به نجات خود) نمی‌یافتند». هستند و عقاید انحرافی آنها از جمله غلو ، حلول و تناسخ نیز حمل بر جهل و استضعاف آنها شود.

(1). فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، انتشارات دار الرضی، قم، بی‌تا، ج ۲، ص ۳۶۲.

(2). بررسی تحلیلی فرقه اهل حق، حسینی، سید حسین، ذکری،1397 ، ص45