پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در قرآن آمده است: «إِنَّما وَلِيُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ (مائده/55) ولىّ و سرپرست شما، تنها خداوند و پيامبرش و مؤمنانى هستند که نماز را برپا مى‌‏دارند و در حال رکوع، زکات مى‌‏دهند.» در شأن نزول آيه فوق آمده است: «سائلى وارد مسجد رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شد و از مردم درخواست کمک کرد. کسى چيزى به او نداد. امام علی (عليه‌السلام) در حالى که به نماز مشغول بود، در حال رکوع، انگشتر خود را به سائل بخشيد. از اين رو در تکريم اين بخشش، اين آيه نازل شد.»

ماجراى فوق را ده نفر از اصحاب پيامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) مانند ابن عباس، عمّار ياسر، جابر بن عبدالله، ابوذر، أَنس بن مالک، بلال و … نقل کرده‌‏اند، اما ابن تيميه نزول آيه ولايت را درباره امام علی (عليه‌السلام) انكار کرده و معتقد است كه روايات شأن نزول، از سوی دروغگوها جعل گرديده است. وی می‌گويد: «بعضی از دروغگوها حديثی را درست كرده‌اند مبنی بر اينكه آيه ولايت درباره امام علی (عليه‌السلام) در هنگامی كه انگشترش را در حال نماز صدقه می‌داد نازل شده است؛ اين مطلب به اتفاق اهل علم، دروغ است و دروغ بودن آن چندين دليل آشكار دارد.»(1)

در پاسخ به این ادعای ابن تیمیه باید گفت:
در تفسیر الدر المنثور به سندهای متعدد شأن نزول این آیه شریفه اشاره شده است.(2) از ابن عباس نقل شده که امام علی (علیه‌السلام) انگشترش را در حال رکوع صدقه داد؛ سپس پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از سائل پرسید که چه کسی این انگشتر را به تو عطا کرد؟ سائل گفت آن شخصی که در حالت رکوع است. پس در این هنگام خداوند آیه «إِنَّما وَلِيُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ ...» را نازل کرد. همچنین از طریق عبدالرزاق ... و ابن مردویه از ابن عباس نقل شده که آیه «إِنَّما وَلِيُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ ...» درباره امام علی (علیه‌السلام) نازل شده است.(3)

ثعلبی نیز در تفسیر خود با سندهای مختلف احادیثی را درباره شأن نزول این آیه نقل کرده که همه آنها بیان کننده این مطلب هستند که این آیه، درباره علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) نازل شده است(4) و در برخی از تفاسیر دیگر اهل سنت نیز این حدیث با عبارات و سندهای متفاوت نقل شده است.(5) بنابراین با وجود نقل این روایت از راه‌های گوناگون، سستی سخن ابن تیمیّه که مدعی شده این روایت از جعلیّات است، روشن می‌شود.

پی‌نوشت:
1. إبن تيميه حرانی، منهاج السنة النبوية، ج2، ص30.
2. جلال الدین سیوطی، الدر المنثور، ج3، ص105 و 106.
3. همان، ص105.
4. ثعلبی، أبو إسحاق أحمد بن محمد بن إبراهيم، الكشف والبيان، ج4، ص80-81.
5. تفسیر سمعانی، دار الوطن، 1418 ق، ج2، ص47.
 تفسیر بغوی، دار طیبه، 1417 ق، ج3، ص72.