پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وهابیون با استناد به روایتی از صحيح بخاری ادعا کرده اند، آیه شریفه «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا (مائده/3) امروز دين شما را به كمال رسانيدم و نعمت خود را بر شما تمام كردم و اسلام را دين شما برگزيدم.» که مشهور به آیه اکمال است، در روز عرفه سال دهم هجری نازل شده و مسلمانان به جهت نزول این آیه شریفه در این روز، آن را جشن می‌گیرند.

همچنین آنان با استناد به صحيح بخاری به نقل از خلیفه دوم اهل سنت می‌نویسند: «مردى از یهود به عمر بن خطاب گفت: اى امیرالمؤمنین! آیه‌اى در کتاب شما است که اگر بر ما جماعت یهود نازل شده بود، آن روز را عید مى‌گرفتیم. عمر گفت: کدامین آیه؟ او گفت (أَلْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتى وَرَضِیتُ لَکُمُ الاْسْلامَ دِیناً) عمر بن خطاب گفت: ما آن روز و مکانى را که این آیه بر پیامبر (صلى‌الله‌علیه‌وآله) نازل شد مى‌دانیم؛ آن روز، روز عرفه و روز جمعه بود.»(1)
وهابیون ادعا کرده‌اند، به دلیل آنکه این آیه شریفه در روز عرفه نازل شده، هیچ سخنی از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) که دلالت بر خلافت و جانشینی امیرالمؤمنین (علیه السلام) داشته باشد، از سوی حضرت بیان نشده است.

در پاسخ به این ادعا یک نکته بیان می شود:
هر چند بر اساس روایات متواتر، نزول آیه 3 سوره مبارکه مائده به جهت ابلاغ خلافت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در روز غدیر بوده، اما در منابع روایی اهل سنت بیان شده که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در روز عرفه به خلافت امیرالمؤمنین (علیه السلام) اشاره کرده‌اند.

در روایتی که ترمذی با سند صحیح در کتاب خود بیان کرده، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در روز عرفه به عظمت مقام و مرجعیت اهل بیت (علیهم السلام) و قرآن کریم اشاره کرده‌اند.
وی می‌نویسد: «جابر بن عبدالله می‌گوید: پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را در روز عرفه دیدم در حالی که بر روی شتر خود ایستاده بود و برای مردم خطبه می‌خواند، از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شنیدم که فرمود: ای مردم! من در میان شما دو میراث گرانبها به یادگار می‌گذارم که اگر به آن دو چنگ زنید هرگز گمراه نمی‌شوید؛ کتاب خدا و اهل بیتم را به یادگار می‌گذارم.»(2) البانی مفتی مشهور وهابیت نیز سند این روایت را صحیح دانسته است.

با کنار هم قرار دادن روایات اهل سنت درباره حجة الوداع، مشخص می‌شود که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مطالبی را در حجة الوداع بیان کرده اند که برای بسیاری از مردم گران تمام شده است و سخنان حضرت را بارها قطع کرده‌اند.
ابوداود در کتاب سنن خود با ذکر روایتی صحیح می‌نویسد: «جابر بن سمره می‌گوید از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شنیدم که فرمودند: مادامی که دوازده نفر در میان شما خلافت کنند، دین اسلام ذلیل نمی‌شود و همواره عزیز باقی می‌ماند. در این هنگام مردم تکبیر می‌گفتند و صدای بلند از خود سر می‌دادند. سپس پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در حالی که صدای اندکی از ایشان شنیده می‌شد کلماتی را بیان کردند. در این هنگام از پدرم پرسیدم که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) چه فرمود. پدرم گفت: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود که آن دوازده نفر از قریش هستند.»(3)

نکته ای که در اینجا بیان می شود آن است که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در هنگام معرفی شخصیت و اسامی خلفا و جانشین خود، ناگهان با برخورد نابجای عده ای از صحابه روبرو شدند که باعث قطع سخنان حضرت و عدم ابلاغ دستور خدای رحمان شده‌اند. سؤالی که  در اینجا پیش می‌‌آید این است که هدف آن عده از بر هم زدن سخنان حضرت چه بوده است؟

پی‌نوشت:
1. محمد بن اسماعیل بخاری، صحيح بخاری ج5، ص177، شماره: 4407، دار طوق النجاة، چاپ اول، 1422 هـ. «عَنْ طَارِقِ بْنِ شِهَابٍ، أَنَّ أُنَاسًا، مِنَ اليَهُودِ قَالُوا: ... إِنِّي لَأَعْلَمُ أَيَّ مَكَانٍ أُنْزِلَتْ أُنْزِلَتْ، وَرَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَاقِفٌ بِعَرَفَةَ.»
2. سنن الترمذی، ج5، ص662، رقم: 3786، شركة مكتبة ومطبعة مصطفى البابی الحلبی – مصر، چاپ دوم، 1395 هـ - 1975 م «عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ،... يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي تَرَكْتُ فِيكُمْ مَا إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا: كِتَابَ اللَّهِ، وَعِتْرَتِی أَهْلَ بَيْتِی.»
3. سنن أبی داود، ج6، ص336، رقم: 4280، دار الرسالة العالمية، چاپ اول، 1430 هـ ق. «حدَّثنا موسى بن إسماعيل، حدَّثنا وُهَيب، حدَّثنا داود، عن عامر عن جابر بن سمرة، ... قلت لأبی: يا أبت، ما قال؟ قال: "كلهم من قريش".»

محمد جواد مهریار