در اسلام، راه‌های مختلفی برای محرمیت وجود دارد، که به سه طریق نسبی، سببی و رضاعی معروف است؛ هفت دسته از مردان و زنان از طریق نسب با یکدیگر محرمند:
محارم مرد: مادر، مادر بزرگ پدری و مادری به بالا؛ دختر و نوه‌های دختری و پسری تا آخر؛ خواهر؛ دختر خواهر و نوادگان او تا آخر؛ دختر برادر و نوادگان او تا آخر؛ عمه و عمه‌های پدر و مادر به بالا؛ خاله و خاله‌های پدر و مادر به بالا.
محارم زن: پدر، پدربزرگ پدری و مادری به بالا؛ پسر و نوادگان پسری و دختری تا آخر؛ برادر؛ پسر برادر و نوادگان او تا آخر؛ پسر خواهر و نوادگان او تا آخر؛ عمو و عموهای پدر و مادر به بالا؛ دایی و دایی‌های پدر و مادر به بالا.[1]

محرمیت از طریق رضاع
از طریق رضاع، (شیر خوردن)، با تحقق همه شرایط، دایه و شوهرش، مادر و پدر رضاعی کودک شیرخوار می‌شوند و در واقع، کودک شیرخوار، یکی از فرزندان این خانواده به‌حساب می‌آید و تمام هفت دسته‌ای که از طریق نسب محرم شده بودند، از طریق رضاع با کودک محرم می‌شوند.
شرایطی که برای محرمیت در رضاع باید محقق شود:‌
1- شیر دایه از زایمان و آمیزش شرعی و حلال باشد، (بنابراین اگر زنی بدون زایمان، کودک را شیر بدهد، یا از راه زنا زایمان کند، به کودک محرم نمی‌شود.)
2- کودک، شیر را به‌طور مستقیم از پستان بمکد و شیر دوشیده شده، محرمیت نمی‌آورد.
3- شیر خالص بوده، و با چیز دیگری مثل غذا، مخلوط نباشد.
4- پانزده مرتبه، یا یک شبانه‌روز، با شیر سیر شود و یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر، استخوانش محکم شده و گوشت در بدن او روییده است، که به این تعداد نصاب شیر دادن می‌گویند.
5- شیر از یک شوهر باشد؛ یعنی اگر زن شیردهی را طلاق دهند و آن زن شوهر دیگری کند و از شوهر دوم، فرزند آورد و تا موقع زاییدن، شیری که از شوهر اول داشته، باقی باشد و تعدادی از نصاب شیر دادن، مثلاً هشت دفعه، پیش از زاییدن، از شیر شوهر اول و هفت دفعه بعد از زاییدن، از شیر شوهر دوم، بچه‌ای را شیر دهد، آن بچه، به کسی محرم نمی‌شود.
6- بچه به واسطه مرض، شیر را برنگرداند.
7- زن شیرده، هنگام شیر دادن، زنده باشد و تغذیه کودک، در همه یا برخی از نصاب شیر دادن، پس از مرگ، سبب محرمیت نمی‌شود.
8- سنّ شیرخوار از ۲۴ ماه قمری، تجاوز نکرده باشد.

در مورد نصاب شیر دادن، بین فِرق اسلامی، اختلاف وجود دارد، ولی همه فرقه‌های چهارگانه اهل سنت در مورد آخر (سن شیرخوار) با شیعه متفقند، و شیر خوردن را پس از طفولیت و زمان شیرخوارگی موجب محرمیت نمی‌دانند.[3]
اما در کتاب‌های حدیثی اهل سنت، مخصوصاً صحیح بخاری و صحیح مسلم (که غالب اهل سنت، همه‌ی روایات این دو کتاب را صحیح می‌دانند)، اصطلاحی با عنوان «رضاع کبیر» دیده می‌شود که فتوای برخی از همسران پیامبر بوده، و عایشه و حفصه، شیر خوردن فرد بزرگسال (بالای دو سال) را موجب محرمیت می‌دانند.

پی‌نوشت:

[1]. توضیح المسائل مراجع، ج2، ص503.
[2]. توضیح المسائل مراجع، ج2، ص506.
[3]. «قال الإمامية والشافعية والمالكية والحنابلة: أن زمن الرضاع الى سنتين من سن الرضيع. وقال أبو حنيفة إلى سنتين ونصف.» الفقه على مذاهب الخمسة، ج2، ص318.
برای اطلاع از روایات اهل سنت به این مقالات مراجعه فرمایید:
«آیا ام المؤمنین عایشه در جواز رضاع کبیر، مؤیّدی داشت؟»
«توهین برخی از علمای اهل سنت به عایشه»