پایگاه جامع فرق ادیان ومذاهب - زن در ادیان توحیدی و غیرتوحیدی و نیز در ملل متمدن و غیر متمدن، به صورت‌های مختلفی ارزش‌گذاری شده است. بسته به نگاهی که به جنس زن بوده، این ارزش حد ومیزان مختلفی داشته است. در آیین تحریف شده‌ی یهود، برای زن هیچ گونه شخصیت و منزلتی قائل نبودند. البته بی شک تمام پیامبران مدافع ارزش و مقام زن و مخالف ستم به او بوده‌اند، ولی قانون‌های تحریف شده در عهدین، سبب شد در آیین یهود، زن و دختر را مایه ننگ بدانند تا جایی که مردان یهودی در دعای صبحگاهی از خداوند تشکر می‌کردند که آنها را زن نیافریده است.[1]
آیین حضرت عیسی مسیح(علیه السلام) نیز گرچه سراسر مهربانی و رحمت است و در آن به مدارا با زنان سفارش شده، ولی پس از تحریف، ارزش زن در آن بسیار پایین آمد.
بنابر آموزه‌های موجود مسیحیت، زن شری ضروری، وسوسه‌ای طبیعی، مصیبتی نیکو، خطری خانگی، جذبه‌ای نابودکننده و آسیبی رنگارنگ است. او همان «حوای مجسم» است که آدم را از فردوس برین محروم ساخت و هنوز آلتی در دست شیطان است تا مردان را بفریبد و آنان را به دوزخ بکشاند.در آموزه‌های این دین زن موجودی ناقص، کنیز و برده‌ای در خدمت مرد است که مرد همواره باید خود را از شر او در امان نگه دارد.[2]
زن در تمدن‌های مختلف نیز احترام و منزلت ویژه ای نداشت. در یونان که از درخشان‌ترین و گسترده‌ترین تمدن های روزگار خویش به شمار می‌آمد، زن در تمام جنبه‌های زندگی پست و ذلیل بود. ارسطو زن را مرد ناکام خطای طبیعت و حاصل نقصی در آفرینش می‌دانست.[3]
درمیان رومیان سومریان تمدن هند تمدن چین آیین هندو آیین بودایی سراسر افریقا و سایر تمدن‌ها زن محروم و تحت ستم بود جایگاه انسانی و اجتماعی نداشت و حیاتش موجب ننگ و عار بود یکی از فاجعه بار ترین پدیده‌های این اثر «وئاد» یا زنده به گور کردن دختران بود که رواج بسیاری داشت.
با ظهور اسلام، دریچه‌های روشنایی به سوی زن گشوده شد. قرآن به صراحت زنده به گور کردن دختران را سرزنش و رد کرد. پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) با گرامی داشت زنان و به ویژه تکریم دخترش فاطمه(سلام الله علیها) نقش مؤثری در باطل کردن سنت‌های خرافی جاهلیت عرب و غیر عرب داشت. بر خلاف دیدگاه‌هایی که جنس زن را همچون شی می‌دانستند و برای او ارزشی قائل نبودند، پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) می‌فرمود: «بهترین شما کسی است که برای زن و دخترانش بهترین باشد.»[4]
اسلام نه تنها حقوق و مسئولیت‌های زنان را در فعالیت‌های اقتصادی همانند مردان محترم و ارزشمند می‌داند، بلکه حقوقی برابر آن‌ها برای زن قائل است.
جانب داری‌های گسترده‌ی دین اسلام از علم آموزی زنان، حتی بالاتر از جانب‌داری‌های قانونی و حقوق اسلام از این امر است؛ زیرا یکی از علایم و مشخصات اصلی مذهب تشیع، اکرام به زنان و نیک رفتاری با ایشان است. اشتغال در بیرون از منزل به زنان کمک می‌کند تا از تخصص و تحصیلات خود بهره ببرند که این مسئله در امنیت روانی و احساس کارآمدی‌شان بسیار مؤثر است. اما پاسخ دقیق به این سوال لازم است که آیا زنان باید در همه‌ی صحنه‌های اجتماعی و رسته‌های شغلی حضور داشته باشند؟ مسلما در جایی‌که زن نقش مکتب‌سازی و تعالی انسان دارد و حضورش در خانه باعث پرورش نسلی پربار می‌گردد، مشارکت اجتماعی‌اش در جامعه و اشتغال در بخش‌های فرهنگی، آموزشی ، پزشکی و سایر مشاغلی که به حضور بانوان احساس نیاز می‌شود ، مثمر ثمر است و واجب است.
اسلام برای زنان هویتی مستقل در جامعه قائل است و این برخلاف دیدگاه‌هایی است که به زن به عنوان کالا می‌نگرند. زنان در جوامع غربی، نه تنها در گذشته بلکه در حال حاضر هم به عنوان شهروند درجه دو تلقی می‌شوند. شعار آزادی زنان در جوامع غربی بیانگر این مساله است. شاهد مثال این سخن حادثه ایست که در هشتم مارس ۱۸۷۵ در نیویورک آمریکا رخ داد. در روزگار انقلاب صنعتی غرب که بی‌ارزش دانستن جایگاه و شخصیت زن، آنان را کارگران ارزان‌تر و بهتری از مردان سرکش می‌ساخت.
زنان کارگر یک شرکت نساجی در روز ۸ مارس سال ۱۸۵۷ میلادی در اعتراض به وضعیت سخت‌کاری خود در شهر نیویورک آمریکا دست به اعتصاب زدند. صاحب این کارخانه به همراه نگهبانان به منظور جلوگیری از همبستگی کارگران، این زنان را در محل کارشان محبوس کرد و به دلایلی نامعلوم کارخانه آتش گرفت و فقط تعداد کمی از زنان توانستند از این حادثه نجات یابند و مابقی ۱۲۹ تن از زنان کارگر در این آتش سوختند. به همین دلیل روز هشتم مارس به‌طور سنتی به نام روز مبارزه زنان علیه شرایط سخت‌کاری در خاطره‌ اروپایی‌ها که مشغول بهره‌کشی از زنان بوده و هستند باقی ماند!
نور علی تابنده قطب سابق فرقه‌ی منحرف گنابادیه نیز در راستای نادیده گرفتن زن مسلمانی که الگویش، دردانه خلقت حضرت زهرا (سلام الله علیها) ست؛ بی‌توجه به روز میلاد آن حضرت و روز زن، روز 8 مارس را روز زن نامید. واضح است که تابنده معلومات و سواد دینی ندارد ولی ندانستن جایگاه ویژه زنان در اسلام و ارزش و کرامتی که اسلام برای زنان قائل شده است عجیب و دور از ذهن است. وی در حالی ادعای ولایت تکوینی در عالم دارد که ولایت ائمه اطهار(علیهم السلام) را قبول ندارد و در جای دیگر به مقام شامخ دختر پیامبر(علیها سلام) نیز اهانت کرده است.
پی‌نوشت:
[1]. محمدرضا زیبایی‌نژاد و محمد تقی سبحانی، در آمدی بر نظام شخصیت زن در اسلام، نشر دارالثقلین، 1379، ص 54
[2]. فتحیه فتاحی زاده، زن در تاریخ و اندیشه اسلامی، بوستان کتاب، 1387، ص 41
[3]. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1380، ج 3،صص 26 و 192
[4]. محدث نوری، مستدرک‌الوسایل، موسسه آل البیت، بیروت، 1408، ج 14، ص 55.