آیا فدک مربوط به همه مسلمانان بود؟ (نقد سخنان مولوی گرگیج بخش اول)
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اخیرا مولوی گرگیج، امام جمعه آزادشهر در روز جمعه بهمن ماه 1399 در بخشی از سخنانش میگوید: «فدک از اموال اختصاصی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) نبوده است؛ بلکه فدک به همه مسلمانان اختصاص داشته است. بنابراین غصبی صورت نگرفته است تا اختلافی بین خلفا و حضرت فاطمه (علیهاالسلام) وجود داشته باشد.»
در پاسخ به جناب مولوی میگوییم: فدک از اموال شخصی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) بوده است. دلایل زیادی در کتب روایی اهل سنت وجود دارد که ثابت میکند فدک از اموال شخصی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) بوده است. بنابراین مسلمانان در آن حقی نداشتهاند. صحیح مسلم در این باره می نویسد: «كانت أَمْوَالُ بَنِي النَّضِيرِ مِمَّا أَفَاءَ الله على رَسُولِهِ مِمَّا لم يُوجِفْ عليه الْمُسْلِمُونَ بِخَيْلٍ ولا رِكَابٍ فَكَانَتْ لِلنَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم خَاصَّةً فَكَانَ يُنْفِقُ على أَهْلِهِ نَفَقَةَ سَنَةٍ؛[1] اموال بني نضير از اموالی است که مصداق آيه «ما افاء الله» بوده و اختصاص به رسول خدا دارد و از اموالی است که مسلمانها از راه جنگ و کارزار به آن دست نیافتهاند. بنابراین مخصوص پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) می باشد که به صورت نفقه مستحبی به اهل خود انفاق میکرد».
طبری تایخ نویس بزرگ اهل سنت نیز مینویسد: «وكانت فدك خالصة لرسول الله.[2] فدک خالص برای رسول خدا (صلی الله علیه وآله) بود». نووی بعد از اشاره به جریان فدک و موارد دیگر از غنمیتهایی که بدون جنگ به دست آمد، مینویسد: «فكانت هذه كلها ملكا لرسول الله صلى الله عليه وسلم خاصة لا حق فيها لأحد غيره؛ تمام آنها (از جمله فدک) که بدون جنگ بدست آمده است، تمامش مال رسول خدا (صلی الله علیه وآله) میباشد و کسی در آن حقی ندارد.
بدرالدین عینی نیز مینویسد: نصف زمین فدک از آن حضرت بود که اهل خیبر بعد از فتح آن با حضرت مصالحه کردند. «وكذا نصف أرض فدك صالح أهلها بعد فتح خيبر على نصف أرضها فكانت خالصة له وكذا ثلث أرض وادي القرى أخذه في الصلح حين صالح اليهود وكذا حصنان من حصون خيبر الوطيح والسلالم أخذهما صلحاً ومنها سهمه من خمس خيبر وما افتتح فيها عنوة، فكانت هذه كلها ملكاً لسيدنا رسول الله، صلى الله عليه وسلم خاصة لا حق لأحد فيها.[3] نصف فدک که اهلش آن را مصالحه کردند بعد از فتح خیبر، مختص پیامبر (صلی الله علیه و آله) می باشد؛ همچنین یک سوم وادی القرى، دو قلعه وطيح و سلالم از قلعه های خیبر، سهمی از خمس خیبر که با صلح به دست آمد و چیزهایی که بدون جنگ نصیب شد، همه آنها را فقط پیامبر (صلی الله علیه وآله) مالک میشود و احدی در آن حقی ندارد».
در کتاب «عون المعبود» نیز به مسئله فدک و غنایم دیگر اشاره کرده است که آنها ملک رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) بوده و کس دیگری در آن حقی ندارد: «فكانت هذه كلها ملكا لرسول الله خاصة لا حق فيها لأحد غيره»[4] بنابراین فدک یک ملک شخصی بود که فقط مختص پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) بود و هیچ کس حق تصرف و دخالت در آن نداشت. اما مولوی گرگیح این نصوص را نادیده گرفته و با بی توجهی به متون تاریخی، درصدد انکار حقایق تاریخی است.
پینوشت:
[1] . نيشابوری، محمد، صحيح مسلم، ج 3، ص 1376، تحقيق : محمد فؤاد عبد الباقي: دار إحياء التراث العربي – بيروت.
[2] . طبری، محمد، تاريخ الطبري ج 2، ص 138، دار الكتب العلمية – بيروت.
[3] . عينی، بدر الدين، عمدة القاري، ج 15، ص 20: دار إحياء التراث العربي – بيروت.
[4] . عظيم آبادی، محمد، عون المعبود، ج 8، ص 137، دار الكتب العلمية – بيروت، چاپ دوم - 1995م.
افزودن نظر جدید