متن مقاله
شواهد تاریخی فراوانی وجود دارد که حاکی از دشمنی سرسختانه محمد بن عبدالوهاب (پیشوای وهابیت) با رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) است. برای این منظور، کافی است، تنها نیم‌نگاهی به موضع‌گیری‌ها و عملکرد و اعتقادات او در طول زندگیش داشته باشیم. از باب نمونه محمد بن عبدالوهاب درباره سفر برای زیارت می‌گوید: «زیارت پیامبر مستحب است، ولی باید سفر برای زیارت مسجد و نمازگزاردن در آن‌جا انجام گیرد، نه به قصد زیارت باشد.»[1]

در پاسخ باید گفت که ائمه مذاهب چهارگانه و حافظان احادیث در صحاح و مسانید، روایات زیادی درباره زیارت قبر پیامبر بزرگوار اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل کرده‌‎اند که پاره‌ای از آن‌ها را در این جا می‌آوریم.

- ابوحنیفه رهبر احناف، وارد مدینه شد و به زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) رفت و در مقابل قبر شریف او این دو بیت را سرود: «ای گرامی‌ترین انسان‌ها! ای گنجینه مردمان؛ از بخشش خود به من ببخش و از خشنودی خود مرا خشنود ساز. من آزمند بخشش تو هستم و جز تو؛ ابوحنیفه کسی در میان مردم ندارد.»[2]

- علامه محمد بن امین معروف به ابن عابدین در حاشیه خود بر «درالمختار»، سفر برای زیارت قبور سایر بزرگان دین و اولیای الهی را نیز جایز دانسته است. او می‌گوید: «از زیارت شهدای احد توسط رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) استفاده می‌شود، استحباب زیارت، هر چند راهش دور باشد، و برای زیارت قبور مستحب است هم‌چنان‌که رسم شده، مسافرت برای زیارت خلیل الرحمان و اهل و اولاد او و زیارت سید بدوی و غیر آن از بزرگان گرام و از پیشوایانمان کسی را ندیدم که این مسأله را مطرح کرده باشد و برخی از ائمه شافعیه از آن منع کرده‌اند، مگر برای زیارت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، بر اساس قیاس بر منع مسافرت به غیر مساجد سه گانه (مسجد الحرام، مسجد النبی و مسجد الاقصی)، و غزالی آن را رد کرده است به این‌که تفاوت میان آن‌ها روشن است، زیرا سایر مساجد غیر از مساجد سه گانه در فضیلت با هم برابرند. بنابراین مسافرت به سوی آن‌ها خصوصیتی ندارد، اما اولیا با هم در قرب به خدا و سود زائرین بر حسب معارف و اسرارشان متفاوت هستند.»[3]

- در کتاب «الفقه علی مذاهب الاربعه» آمده است که: «در زیارت قبور فرقی نیست که قبرها نزدیک یا دور باشند و حنابله مخالفت کرده‌اند، بلکه مستحب است سفر برای زیارت مردگان به ویژه برای زیارت قبور انسان‌های صالح، اما زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از بزرگ‌ترین موجبات تقرب است.»[4]

- سبکی در مورد سر پیاپی کاروان‌ها به سوی مدینه داد سخن داده و یادآور می‌شود که در تمام اعصار، زائران خانه خدا به قصد زیارت قبر پیامبر، راهی را برمی‌گزیدند که به مدینه منتهی شود و احیاناً به خاطر درک فیض زیارت آن حضرت، دورترین راه را برمی‌گزیدند که به این فیض عظیم برسند. سپس می‌گوید: «کسانی‌که می‌پندارند هدف از این سفر، زیارت مسجد و گزاردن نماز در آن است، سخت در اشتباه هستند، و ضمیر این زائران و گفتارشان بر خلاف این نظر گواهی می‌دهد. هدف آنان، چیزی جز زیارت قبر پیامبر و درود بر او نبوده و نیست.»[5] بنابراین اگر هدف از تحمل رنج این سفر، زیارت مسجد بود، پس چرا بیشترین سفر را به مدینه اختصاص می‌دادند؟ چنان‌چه اجماع و اتفاق علما و مسلمانان گواه بر جواز شرعی یک عمل است، اجماع امت در این مورد بالاترین نوع اجماع است.

پی‌نوشت:

[1]. الهدیة السنیّة، رساله دوم.
[2]. فتح القدیر، محمد بن علی بن محمد شوکانی، نگارش کمال بن الهمام الحنفی، ج 2، ص 336.
[3]. «قلت استفید منه ندب الزیارة و ان بعد محلها و هل تندب الرحلة لها کما اعتید من الرحلة الی زیارة خلیل الرحمن و اهله و اولاده و زیارة سید البدوی و غیره من الاکابر... .» رد المختار، حاشیه ابن عابدین، ج 1، ص 604.
[4]. «و لا فرق فی الزیارة بین کون المقابر قریبة او بعیدة و خالف الحنابلة بل یندب السفر لزیارة الموتی خصوصا... .» الفقه علی مذاهب الاربعة، عبدالرحمن الجزیری، ج 1، ص 540.
[5]. شفاء السقام، علی بن عبد الکافی سبکی، ص 100 ـ 101.