متن مقاله
محمد بن عبدالوهاب درباره عقیده شیعه مبنی بر عصمت امامان معصوم (علیهم‌السّلام) می‌گوید: «اثبات و ادعای عصمت برای امامان، از دروغ‌ها و افترائات شیعه است که هیچ دلیلی از کتاب و سنت و اجماع و قیاس صحیح و عقل سلیم ندارد و خدا بکشد ایشان را که چنین اعتقادی دارند.»[1]

در پاسخ به وی باید گفت که درباره عصمت امامان شیعه، که اهل‌بیت پیامبرند، دلایل متعددی از قرآن موجود است که به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌شود:

- آیه امامت؛
قرآن، ستمکاران را شایسته مقام امامت نمی‌داند و می‌فرماید: «وَ إِذِ ابْتَلي‏ إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي‏ قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمينَ.[بقره/124] (به خاطر آورید) هنگامی‌که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونی آزمود و او به خوبی از عهده این آزمایش‌ها برآمد، خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم!» ابراهیم عرض کرد: «از دودمان من (نیز امامانی قرار بده!)» خداوند فرمود: «پیمان من، به ستم‌کاران نمی‌رسد! (و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند، شایسته این مقامند).» با توجه به این‌که در فرهنگ قرآن، هر گناه‌کاری ستمکار خوانده می‌شود،[2] چاره‌ای جز پذیرش عصمت امام باقی نمی‌ماند. برخی مفسران اهل‌تسنن اعتراف کرده‌اند که: «این آیه دلیل بر آن است که پیامبران (حتی) پیش از بعثت نیز از گناهان کبیره، معصومند و فاسقان شایستگی امامت را ندارند.»[3]

- آیه اولی الامر؛
طبق این آیه شریفه، خدای تعالی همه مردم را به اطاعت از اولی الامر فرا می‌خواند و اطاعت از آن‌ها را همانند اطاعت از خود و رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌داند و می‌فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْکُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ في‏ شَيْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَي اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ کُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ذلِکَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْويلاً.[نساء/59] ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید خدا را! و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولو الأمر [اوصیای پیامبر] را! و هرگاه در چیزی نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر بازگردانید (و از آن‌ها داوری بطلبید) اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید! این (کار) برای شما بهتر، و عاقبت و پایانش نیکوتر است.» این اطاعت به دلیل آن‌که قید و شرطی به همراه ندارد، اطاعتی همه جانبه و بی‌چون و چرا است. این مطلب جز با عصمت اولوا الامر سازگار نیست؛ زیرا این سرسپردگی تنها در برابر کسی سزاوار است که از کج‌روی و کج‌اندیشی در امان باشد و نه تنها در گفتار، بلکه با رفتار خود، نیز مردم را جز به آن‌چه رضای خداوند است، نخواند.[4] فخررازی در عین حالی‌که به دلیل توانایی زیاد در شبهه‌افکنی، امام المشککین خوانده می‌شود، دلالت این آیه را بر عصمت می‌پذیرد، ولی منظور از اولوا الامر را نخبگان امت می‌داند.[5] این در حالی است که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در پاسخ به پرسشی در این زمینه، از امامان دوازده‌گانه شیعه نام برده و آنان را جانشین خود و پیشوای مردم معرفی می‌کند.[6]

- آیه تطهیر؛
آیه «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَکُمْ تَطْهيراً.[احزاب/33] خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملًا شما را پاک سازد.»، از آیاتی است که به روشنی، بر عصمت اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) دلالت دارد و بر پاکی و طهارت آنان تأکید می‌ورزد.[7] بر اساس این آیه، اراده ازلی و تخلف ناپذیر الهی بر این تعلق گرفته است که هرگونه پلیدی را از اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) بزداید و آنان را پاک گرداند. این حقیقت، با توجه به این نکته که قرآن هرگونه آلودگی ظاهری و باطنی را رجس و پلیدی می‌شمارد،[8] تفسیری جز عصمت را بر نمی‌تابد.

پی‌نوشت:

[1]. رسالة فی الرد علی الرافضة، محمّد بن عبدالوهاب، ص 27.
[2]. المیزان، محمد حسین طباطبایی، مکتبة النشر الاسلامی، قم، ج 1، ص 276.
[3]. «فیه دلیل علی عصمة الانبیاء من الکبائر قبل البعثة و انّ الفاسق لا یصلح للامامة» تفسیر البیضاوی، عبدالله بن عمر بیضاوی، دار الفکر، بیروت، ج 1، ص 398.
[4]. المیزان، محمد حسین طباطبایی، مکتبة النشر الاسلامی، قم، ج 4، ص 378 و 401.
[5]. التفسیر الکبیر، فخر الدین رازی، ج 10، ص 116.
[6]. اثبات الهداة، حر عاملی، مؤسسه الاعلمی، بیروت، ج 1، ص 501.
[7]. المیزان، محمد حسین طباطبایی، مکتبة النشر الاسلامی، قم، ج 16، ص 309 ـ 313.
[8]. روح المعانی، سید محمد آلوسی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج 22، ص 12.