پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وهابیت خود را مجتهد پنداشته و ادعای اجتهاد دارند. هر چند گاهی هم خود را تابع فقه احمد بن حنبل می‌دانند. با بررسی‌های انجام شده در موضوع اجتهاد از دیدگاه وهابیت به این نتیجه رسیدم که آنان اگر چه ادعای اجتهاد دارند، ولی اجتهادشان بسیار سطحی است، بنابراین نمی‌توان آنان را مجتهد نامید. اما در مورد این‌که آیا وهابیت تابع احمد بن حنبل هستند نیز باید جستجو کرد که آیا حقیقتاً وهابی‌ها تابع فقه احمد بن حنبل هستند، یا تابع فقه ابن تیمیه!
حسن فرحان مالکی که از علمای معاصر وهابی به شمار می‌رود و در عربستان متولد شده و در آن کشور زندگی کرده و از نزدیک با سخنان و کتاب‌های علمای وهابی آشنا است، نظریه‌ای جالبی دارد. وی می‌گوید: می‌توان به یک اعتبار علمای وهابی را تابع ابن تیمیه دانست، زیرا وهابیان در مسائل زیادی از فقه ابن تیمیه تبعیت می‌کنند. مثلاً در موضوع نماز جماعت که آیا مستحب است و یا واجب و این‌که نماز جماعت از شروط صحت نماز است، ابن تیمیه می‌گوید که علما اجماع کرده‌اند که نماز جماعت واجب است. این در حالی است که جمهور علما نماز جماعت را سنت می‌دانند، حتی بر اساس روایات صحیح منتسب به احمد بن حنبل، وی نیز نماز جماعت را سنت می‌دانست. اما با این وجود علمای عربستان بر وجوب نماز جماعت اصرار دارند و این حکم فقهی را از ابن تیمیه گرفته‌اند.[1]
هم‌چنین برخی از علمای وهابی مثل محمد بن ابراهیم، مفتی اسبق عربستان از نظریه ابن‌تیمیه تبعیت می‌کند. ابن‌تیمیه می‌گوید: هیچ‌یک از علمای مسلمین نیت کردن با صدای بلند را مشروع ندانسته‌اند و پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، خلفا، اصحاب، سلف امت و ائمه هیچ‌یک با صدای بلند نیت نکرده‌اند. اگر کسی ادعا کند که نیت کردن با صدای بلند، بخشی از دین خدا و واجب است، ابتدا باید او را با شریعت آشنا نمود و از او خواست تا از سخن خود توبه کند و اگر بر سخن خود اصرار ورزد، باید کشته شود.[2] این سخن ابن‌تیمیه است که هیچ‌یک از دیگر مذاهب چنین سخنی را نگفته‌اند، ولی با این وجود، مفتی اسبق عربستان این نظریه را برگزیده است و از آن طرفدارای می‌کند.
با توجه به این موضوعات است که باید گفت علمای وهابی در حقیقت تابع ابن تیمیه هستند، نه تابع احمد بن حنبل!

نویسنده: م.ج

پی‌نوشت:

[1]. فرحان مالکی، حسن، نگاهی به غلو اندیشی و افراط گرایی علمای معاصر عربستان، موسسه فرهنگی هنری آفتاب خرد، تهران، 1396ش، ص52.
[2]. ابن تیمیه، کتب و رسائل شیخ الاسلام ابن تیمیه، نشر مکتبه ابن تیمیه، تحقیق: عبدالرحمان بن محمد بن قاسم عاصمی نجدی، ج22، ص236 به نقل از فرحان مالکی، حسن، نگاهی به غلو اندیشی و افراط گرایی علمای معاصر عربستان، موسسه فرهنگی هنری آفتاب خرد، تهران، 1396ش، ص52.