نقد ابن تیمیه در ضرر نرساندن غضب حضرت زهرا
در راستای توجیه وقایع پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآله) ابن تیمیه میگوید: «ما معتقدیم و به بهشتی بودن حضرت زهرا شهادت میدهیم و اینکه خداوند از او راضی است، اما به رضایت خدا و بهشتی بودن عشره مبشره هم شهادت میدهیم؛ خداوند در آیات مختلف قرآن از مهاجرین و انصار، از بیعت کنندگان بیعت شجره، رضایت خود را اعلام کرده است، و پیامبر اسلام نیز در حال رضایت از آنان وفات کرد، و کسیکه خدا از او راضی باشد، عدم رضایت و غضب دیگران ضرری بر او ندارد، ...»[1]
ابن تیمیه با اینکه در ظاهر اعتراف به فضایل حضرت زهرا (سلامالله علیها) کرده است، معتقد به عصمت برخی از صحابه شده است؛ او آیاتی که در رضایت کار عدهای خداوند فرستاده و گناهان گذشته آنان را بخشیده، به صورتی استدلال میکند که یا آنان به دلیل این آیات معصومند و بعداً گناهی نخواهند کرد، (زیرا آورده است که خداوند از مهاجرین و انصار و از افراد بیعت شجره، رضایت خود را اعلام کرده، و پیامبر هنگام رحلت از صحابه مطرح شده راضی بوده است) و یا در مورد آنها به رفع قلم معتقد است، با اینکه به عدم عصمت آنها اعتراف میکند ولی رضایت خداوند را همواره برای آنان پابرجا میداند.
ابن جوزی درباره کسانیکه چنین عقیدهای دارند، میگوید: آنان کسانی هستند که نام عالم بر خود نهادهاند و این اعتقادشان کج فهمی است. او میگوید که اعمال گذشته آنها، هر چه بوده بخشیده شده است، اما بخشش آنچه میآید، خدا تضمین نکرده است. آیا شما معتقدید که اگر اهل بدر که معصوم نیستند، مشرک شوند، مورد مؤاخذه قرار نمیگیرند؟! همچنین است معصیت؛ یعنی اگر کسی از آنان ظلمی کرده باشد، قطعاً مورد مؤاخذه قرار میگیرد، حتی اگر از اهل بدر و حاضر در بیعت شجره باشد.[2]
با استدلال ابن تیمیه، فروة بن عمرو که از شرکت کنندگان در بیعت عقبه و جنگ بدر بود،[3] و عبدالرحمن بن عدیس که از شرکت کنندگان در بیعت رضوان (بیعت شجره) بود[4] و 25 سال بعد پیامبر خلیفه مسلمین را کشتند، خداوند از آنان نیز راضی است؛ کسانیکه اینگونه استدلال میکنند باید به کتابهای معتبر خود رجوع کنند و به احادیثی مثل حدیث حوض نیز توجه نمایند.
پینوشت:
[1]. «وَنَحْنُ إِذَا شَهِدْنَا لِفَاطِمَةَ بِالْجَنَّةِ، وَبِأَنَّ اللَّهَ يَرْضَى عَنْهَا، فَنَحْنُ لِأَبِي بَكْرٍ وَعُمَرَ وَعُثْمَانَ وَعَلِيٍّ وَطَلْحَةَ وَالزُّبَيْرِ وَسَعِيدٍ وَعَبْدِ الرَّحْمَنِ [بْنِ عَوْفٍ] بِذَلِكَ نَشْهَدُ، وَنَشْهَدُ بِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَى أَخْبَرَ بِرِضَاهُ عَنْهُمْ فِي غَيْرِ مَوْضِعٍ، كَقَوْلِهِ تَعَالَى: (وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ) [سُورَةِ التَّوْبَةِ: 100] وَقَوْلِهِ تَعَالَى: (لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ) [سُورَةِ الْفَتْحِ] وقَدْ ثَبَتَ أَنَّ النَّبِيَّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - تُوُفِّيَ وَهُوَ عَنْهُمْ رَاضٍ، وَمَنْ - رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ - وَرَسُولُهُ لَا يَضُرُّهُ غَضَبُ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ عَلَيْهِ كَائِنًا مَنْ كَانَ، بَلْ مَنْ - رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ - وَرَضِيَ عَنِ اللَّهِ، يَكُونُ رِضَاهُ مُوَافِقًا لِرِضَا اللَّهِ، فَإِنَّ اللَّهَ رَاضٍ عَنْهُ، فَهُوَ مُوَافِقٌ لِمَا يُرْضِي اللَّهَ، وَهُوَ رَاضٍ عَنِ اللَّهِ، فَحُكْمُ اللَّهِ مُوَافِقٌ لِرِضَاهُ، وَإِذَا رَضُوا بِحُكْمِهِ غَضِبُوا لِغَضَبِهِ، فَإِنَّ مَنْ رَضِيَ بِغَضَبِ غَيْرِهِ لَزِمَ أَنْ يَغْضَبَ لِغَضَبِهِ، فَإِنَّ الْغَضَبَ إِذَا كَانَ مُرْضِيًا لَكَ، فَعَلْتَ مَا هُوَ مُرْضٍ لَكَ، وَكَذَلِكَ الرَّبُّ [تَعَالَى - وَلَهُ الْمَثَلُ الْأَعْلَى] - إِذَا رَضِيَ عَنْهُمْ غَضِبَ لِغَضَبِهِمْ؛ إِذْ هُوَ رَاضٍ بِغَضَبِهِمْ.» منهاج السنه، ابن تیمیه، ج4، ص249.
[2]. «پناه میبریم به خدا از کجفهمی»
[3]. «فروة بن عمرو بدری و قتل عثمان»
[4]. «عبدالرحمن بن عدیس از بیعت کنندگان بیعت شجره»
افزودن نظر جدید