متن مقاله
خلقت تمامی انسان‌ها از خاک است و سپس روح الهی در حضرت آدم (علیه السلام) که نخستین انسان بوده است، دمیده شد. اما خلقت پیامبر خاتم و اهل بیت خاص ایشان و جانشینانش از نور الهی است و این خود باعث تفاوت نوع و کیفیت در خلقت آن‌هاست و یکی از دلایل ولایت تاریخی ائمه معصومین (علیهم السلام) بر همگان، همین خلقت از نور است، چرا که اولین بار که خداوند اراده‌ی خلقت اشرف مخلوقاتش را نمود، ابتدا نور پیامبر و بعد نور علی و بعد نور فاطمه و سپس دو نور دیگر یعنی حسن و حسین (علیهماالسلام) را آفرید و آن‌ها را در گنج عرش به صورت نور قرار داد تا در زمان معین، آن‌ها را از صورت بالقوه که در عرش بودند، به صورت بالفعل و در روی زمین خاکی قرار دهد. اینان چگونه نوری بودند که با بشریت فرق داشتند و متمایز گشتند. لذا در این نوشتار کوتاه ذیل همین موضوع به احادیث نبویّ در کتب اهل سنت رجوع کرده تا ببینیم پیامبر چه فرموده‌اند.
در کتاب بحر المناقب موصلی حنفی روایتی از پیامبر وارد شده است که می‌فرماید: «بدانید! به‌‍راستی که خداوند 2000 سال قبل از آفرینش خلق، من و علی را از نور عظیم خود آفرید، و این زمانی بود که تسبیح و تقدیس وجود نداشت.»[1]
در کتاب نزهة المجالس صفوری شافعی از جابر بن عبدالله انصاری از پیامبر اکرم روایت شده که فرمودند: «خداوند من و علی را دو هزار سال قبل از خلقت آدم، به‌صورت دو نور آفرید و ما در جلوی عرش، خدا را تسبیح و تقدیس می‌کردیم، ... و سپس نوری از من و علی را در وجود فاطمه دخترم قرار داد و پس از آن حسن و حسین دو نور از نور الهی را به‌وجود آورد و پس از آن خلقت آدم را بعد از سال‌های طولانی به‌وجود آورد.»[2]
در کتاب ینابیع الموده قندوزی حنفی از امام حسن (علیه السلام) روایت شده که فرمودند: «خلقت من نورالله عزوجل و خلق اهل بیتی من نوری و خلق محبوهم من نورهم و سایر الناس فی النار.[3] از جدّم رسول خدا شنیدم که فرمود: من از نور خدا و اهل بیت من از نور من و دوستان این‌ها از نورشان آفریده شده‌اند و سایر مردم در آتش جهنم هستند.»
در کتاب کفایة الطالب گنجی شافعی از جابر بن عبدالله انصاری روایت شده که از پیامبر سؤالی در مورد کیفیت ولادت حضرت علی (علیه السلام) شد و پیامبر اکرم پاسخ داد که ای جابر! تو از من درباره‌ی بهترین مولود پرسیدی، ... خداوند علی را از نور من و مرا از نور خود آفرید و هر دو از نور واحد هستیم.[4]
در کتاب الرقائق اخوانیات علامه شیخ عبدالله حنفی از ابوهریره نقل شده که گفت: در محضر پیامبر اکرم بودیم که امام علی وارد شد، پیامبر فرمود: «مرحبا به برادر و پسر عموی من، من و او از نور واحد آفریده شدیم.»[5]
در کتاب فرائد السمطین حموینی روایتی وارد شده از ابن عباس که گفت: «قال سمعت رسول الله یقول لعلیّ: خلقت انا و انت من نور الله تعالی.[6] ابن عباس می‌گوید از پیامبر شنیدم که به علی فرمودند: یا علی! من و تو از نور خداوند خلق شدیم.»
در کتاب الاربعین ابن ابی الفوارس وارد شده است که پیامبر فرمودند: «قال لما خلق الله ابراهیم علیه السلام کشف الله عن بصره فنظر الی جانب العرش نوراً...[7] وقتی خداوند ابراهیم را آفرید، حجاب را از جلوی چشمش برداشت، پس نگاهش به انواری در جانب عرش افتاد و عرض کرد، خدایا این نورها چیست؟ ندا آمد که نور محمد برگزیده‌ی من است، بعد سؤال کرد در کنار آن نورهای دیگری می‌بینم آنان کیستند؟ باز ندا آمد نور علی که ناصر دین من است و نور فاطمه که به سبب او دوستانش را از آتش حفظ می‌کنم، و آن دو نور هم حسن و حسین هستند. حضرت ابراهیم پرسید، خدایا آن نورهای دیگر چیست که در اطراف این پنج نور حلقه زده‌اند؟ ندا آمد نورهای امامان از فرزندان یکی از این پنج نور هستند، عرض کرد اینان به چه نام‌هایی شناخته می‌شوند؟ ندا آمد که علی بن حسین، محمد بن علی، جعفر بن محمد، موسی بن جعفر، علی بن موسی، محمد بن علی، علی بن محمد، حسن بن علی العسکری، مهدی-م ح م د-(علیهم السلام). حضرت ابراهیم باز پرسید: نورهای بی‌شماری را می‌بینیم که قابل شمارش نیستند؟ ندا آمد اینان شیعیان و محبان این چهارده نور هستند. ابراهیم عرضه داشت: خداوندا! مرا نیز از شیعیان و محبین اینان قرار بده، پس خداوند در قرآن این آیه شریفه را نازل کرد: «وَ إِنَّ مِنْ شيعَتِهِ لَإِبْراهيمَ. إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَليمٍ.[صافات/83-84] بی‌گمان ابراهیم از پیروان اوست، آن‌گاه که با دلی سلیم و سالم به پیشگاه پروردگارش آمد.»

در نتیجه این‌گونه احادیث با اندکی اختلاف در مضامین و الفاظ آن در کتب بزرگان اهل سنت دیگر مثل مسند احمد بن حنبل و مناقب خوارزمی و مناقب ابن مغازلی و دیگران یافت می‌شود که نمونه هایی از آن را در اول بحث متذکر شدیم که حاکی از این است که اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) برگزیدگان الهی هستند که هیچ کس را با ایشان قابل مقایسه نیست، فلذا باید به ریسمان اینان چنگ زد تا دچار انحراف نشویم.

پی‌نوشت:

[1]. بحرالمناقب، محمد بن احمد موصلی حنفی، مخطوطات، ص69. (اقتباس از احقاق الحق ج5 س243).
[2]. نزهة المجالس، صفوری شافعی، دارالکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج2 ص230.
[3]. ینابیع الموده، قندوزی، دارالاسوه للطباعه و النشر، قم، ایران، ج1 ص46. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. کفایة الطالب، گنجی شافعی، داراحیاء التراث اهل البیت، تهران، ایران،(1404ق)، ص406.
[5]. الرقائق اخوانیات، علامه شیخ عبدالله حنفی، مخطوطات، ج1 ص30. (اقتباس از احقاق الحق ج5 ص248).
[6]. فرائد السمطین، حموینی، موسسه المحمودی، بیروت، لبنان، ص28.
[7]. الاربعین، ابن ابی الفوارس، مخطوطات، ص38. (اقتباس از احقاق الحق ج5 ص254).