پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از اعتقادات مشترک بین همه مسلمین، اعتقاد به معاد و قیامت است. آیات و روایات فراوانی تصریح بر معاد، قیامت، بهشت، جهنم، سوال در عالم قبر و قیامت دارند. همه مسلمانان معتقدند که انسان بعد از مردن، وارد عالم دیگری می‌شود، که با این عالم تفاوت دارد. هنگامی‌که انسان وارد عالم آخرت می‌شود، از نعمت‌های الهی مورد سؤال قرار می‌گیرد. « ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعيمِ.[تکاثر/8] سپس در آن روز (همه شما) از نعمت‌هايى كه داشته‏‌ايد بازپرسى خواهيد شد!»
اکنون سؤال این است که از چه نعمت‌هایی سؤال واقع می‌شود؟ از نعمت‌های مادی یا نعمت‌های معنوی؟ در پاسخ از این سؤالات باید گفت: قطعاً خداوند از همه نعمت‌هایی که به انسان ارزانی داشته، سؤال خواهد پرسید. اکثر مفسرین اهل سنت در ذیل این آیه به روایاتی اشاره کرده‌اند که خداوند از امنیت، عافیت، سلامتی، آب، نان،[1] خرما، مسکن و درختان[2] سؤال می‌پرسد. اما روایات اهل بیت چیزی فراتر از این نعمت‌ها را به مسلمانان یادآوری می‌کند.
روزی ابوحنيفه از حضرت امام صادق (علیه السلام) پرسيد. مراد از نعمت در این آیه چیست؟ امام به او فرمود: نظر و دیدگاه خودت چیست؟ ابوحنیفه گفت: قوتى از طعام گندم و آب خنك. امام صادق (علیه السلام) فرمود: اگر خداوند تو را در روز قيامت برای این‌گونه سؤالات نگه دارد و از هر خوراكى كه خورده‏‌اى و از هر آبى كه آشاميده‏‌اى سؤال کند، هر آينه توقّف تو در پيش خدا به‌طول انجامد. ابوحنیفه گفت: فدايت شوم، پس نعيم‏ چيست؟ حضرت فرمود: «ما اهل بيت هستيم كه خداوند به وجود ما به بندگانش نعمت داده، و ميان آن‌ها بعد از اختلاف الفت بخشيده، دل‌هاى آنان را به وسيله ما به هم پيوند داده، و برادر خود ساخته، بعد از آن‌كه دشمن يكديگر بودند، و به وسيله ما آن‌ها را به اسلام هدايت كرده. ... آرى! نعيم، همان پيامبر (صلی الله علیه و آله) و خاندان او است.»[3]
آری! به درستی‌که از ما سؤال خواهد شد، اما مهم‌ترین سؤال از همه مسلمانان، سؤال از نعمت ولایت اهل بیت عصمت و طهارت است، که آیا در عمل نیز پیروی اهل بیت کردید یا خیر؟

پی‌نوشت:

[1]. آلوسى سيد محمود، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم‏، ناشر: دارالكتب العلميه‏، بيروت‏، 1415 ق‏، نوبت چاپ: اول‏، ج15، ص454.
[2]. فخر رازى، محمد بن عمر، مفاتيح الغيب‏، ناشر: دار احياء التراث العربي‏، بيروت‏، 1420 ق‏، نوبت چاپ: سوم، ج32، ص274.‏
[3]. «سأل أبو حنيفة أبا عبد الله (ع) عن هذه الآية فقال له ما النعيم عندك يا نعمان قال القوت من الطعام و الماء البارد فقال لئن أوقفك الله يوم القيامة بين يديه حتى يسألك عن كل أكلة أكلتها و شربة شربتها ليطولن وقوفك بين يديه قال فما النعيم جعلت فداك قال نحن أهل البيت النعيم الذي أنعم الله بنا على العباد و بنا ائتلفوا بعد أن كانوا مختلفين و بنا ألف الله بين قلوبهم و جعلهم إخوانا بعد أن كانوا أعداء و بنا هداهم الله للإسلام و هي النعمة التي لا تنقطع و الله سائلهم عن حق النعيم الذي أنعم الله به عليهم و هو النبي ص و عترته» ‏طبرسى، فضل بن حسن‏، مجمع البيان فى تفسير القرآن‏، ناشر: انتشارات ناصر خسرو، تهران‏، 1372 ش‏، نوبت چاپ: سوم‏، تحقيق: محمد جواد بلاغى، ج10، ص814.‏

نویسنده: مجتبی محیطی