دلایلی موهوم از احمد بصری
یکی از آیاتی که احمد البصری برای حجیت داشتن خواب میآورد، آیهی 111 از سوره مائده است؛ و میگوید: «در اینجا خداوند برای شناخت عیسای مسیح به حواریین، وحی را عنایت کرد، که مراد رؤیاست.» اما این سخن فقط ادعایی از طرف احمد بصری است و هیچ دلیلی برایش ارائه نشده است.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مدعی یمانی برای حجیت ادعاهای خود به خواب استناد میکند، و وقتی به او گفته میشود خواب حجیت ندارد؛ پس دلیل تو بر حجیت داشتن خواب چیست؟ به بعضی آیات استناد میکند و میگوید؛ از این آیات میتوان فهمید که خواب حجیت دارد! از جمله آیاتی که به آن استناد میکند، این آیه از قرآن کریم است: «وَ إِذ أوحَیتُ إِلَی الحَوَارِیینَ أن آمِنُوا بِی وَ بِرَسُولِی قَالُوا آمَنّا وَ اشهَد بِأنّنا مُسلِمُون. [مائده/111] و یاد کن هنگامی که به حواریین وحی کردیم که به من و فرستادهام ایمان آرید، گفتند: ایمان آوردیم؛ خدایا گواه باش که ما تسلیم امر توایم.»
وجه استدلال؛
در اینجا خداوند برای شناخت عیسای مسیح به حواریین، وحی را عنایت کرد، که مراد رؤیاست.[1]
بررسی و نقد؛
یکم: در این قسمت نیز، فقط ادعایی از طرف احمد بصری شده و هیچ دلیلی برایش ارائه نشده است.
دوم: مراد از وحی در آیات قرآن کریم مختلف بوده و مفسرین و اهل لغت، معانی گوناگون آنرا بررسی کردهاند.[2] در مورد این آیه نیز چهار احتمال وجود دارد:
1. مراد از این وحی، وحی حقیقی و مربوط به انبیاست؛ و احتمال دارد این آیه ناظر به نبوت حواریون و وحی به آنان باشد.[3]
2. مراد، وحی با واسطه و به وسیلهی عیسی (علیهالسلام) باشد. و حواریون از طریق ایشان به این الهیات امر شدهاند.[4] نمونهی این معنا را برخی از مفسرین در این آیه جستوجو کردهاند. «وَ أوحَینا إلَیهِم فِعلَ الخَیرات. [انبیاء/73] وحی کردیم آنها را به انجام کارهایی نیک.» راغب در تبیین این مطلب میگوید: «این آیه، وحی به امتها را با واسطهی انبیا ذکر میکند.»[5]
3. مراد از وحی، الهام قلبی و ایجاد اراده است.[6] و مشابه این مورد، الهام خدای متعال به زنبور عسل میباشد، که در قرآن چنین فرموده است: «وَ أوحی رَبُّکَ إِلَی النَّحلِ. [نحل/68] و پروردگار تو، به زنبور عسل «وحی» (الهام غریزی) نمود.»
4. مراد، القای مطلب با استفاده از نشانههای الهی است. و در آیه مراد این است که با توجه به معجزات عیسی(علیهالسلام)، ایمان به خدا و رسولش را القا نمودهایم.[7]
در نهایت با توجه به احتمالات ذکر شده، وجهی برای تمسک به ادعای جریان مدعی یمانی باقی نمیماند و به تعبیر دیگر، در هنگام وجود احتمالات گوناگون استدلال به یک احتمال بدون قرینه باطل است. و نمیتوان مراد از وحی در این آیه را خواب و رؤیا تفسیر کرد.
پینوشت:
[1]. ادله جامع یمانی، احمد بن اسماعیل، انتشارات انصار الامام المهدی، بیتا، بیجا، ص 62.
[2]. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، مصطفوی، حسن، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، ج13، ص 63.
[3]. المیزان، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417، ج6، ص 222.
[4]. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، دارالکتب الاسلامیة، 1374، تهران، ج5، ص 128.
[5]. المفردات فی غریب القرآن، راغب اصفهانی، دار احیاء التراث العربی، ص 860.
[6]. التبیان فی تفسیر القرآن، شیخ طوسی، دار احیاء التراث العربی، بیتا، ج4، ص 58.
[7]. همان، ج4، ص 58.
برای اطلاع بیشتر مراجعه شود به؛ خواب پریشان، محمد شهبازیان.
افزودن نظر جدید