انحصار تبرک به پیامبر؛ ادعای بدون دلیل
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ برخی وهابیون، تبرک جستن را منحصر به آثار پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) میدانند. عبدالعزیز بن باز مینویسد: «تبرک به آب وضو، مو، عرق و چیزی از بدن احدی غیر از پیامبر جایز نیست، بلکه تبرک به این موارد، مخصوص پیامبر اکرم است زیرا خداوند تنها در بدن او و آنچه به بدن او تماس یابد، خیر و برکت قرا داده است.»[1]
ابواسحاق شاطبی نیز تبرک را فقط مخصوص به آثار پیامبر اکرم دانسته و مینویسد: «بعد از رحلت پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) هیچ یک از صحابه، به ذات یا آثار جانشینان پیامبر و سایر صحابه، تبرک نکردند.» او سپس مقایسهی دیگران با پیامبر در مسالهی تبرک را، بدعت دانسته و میگوید: تبرک به آثار پیامبر، مانند جواز ازدواج آن حضرت با بیش از چهار زن، فقط از مختصات پیامبر است.[2]
همچنین، صالح الفوزان مینویسد: تبرک به آثار صالحان و اولیاء جایز نیست، و چون صحابه این اختصاص را میدانستند به احدی غیر از پیامبر تبرک نکردند.[3]
نقد و بررسی
اولا: هیچ آیه و روایتی، تبرک را مختص به انبیاء نمیداند.
ثانيا: موارد بسیاری از تبرک جستن مسلمانان به صحابه و صالحین و آثار آنان در کتب تاریخ و سیره نقل شده است که با وجود آن، جایی برای انحصار مشروعیت تبرک، به آثار پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) باقی نمیماند.
مانند:
حاکم نیشابوری که درباره ابوایوب انصاری مینویسد: مردم قبر او را زیارت میکردند و هنگام قحطی، به قبر او توسل مینمودند.[4] سمهودی درباره برکت خاک قبر صهیب رومی مینویسد: مردم خاک قبر صهیب رومی- از اصحاب پیامبر را برای رفع تب، مجرب میدانستند.[5]
ابن حجر نیز، ورود امام علی بن موسی الرضا (علیهالسلام) به نیشابور را اینگونه توصیف میکند: هنگامیکه به نیشابور رسید، مردم اطراف مرکبش را گرفتند، او سرش را از کجاوه بیرون آورد، وقتی مردم او را دیدند، صدا به ناله و شیون بلند کردند، بعضی افراد گریبان چاک کردند و گروهی خود را به خاک افکندند و عدهای سُم و جهاز مرکب او را میبوسیدند.[6] با اینکه اغلب مردم نیشابور در آن زمان، از اهل سنت بودند. عینی حنفی نیز درباره تبرک احمد بن حنبل به پیراهن شافعی مینویسد: از امام احمد حنبل نقل شده است که او بهخاطر تعظیم و احترام به شافعی، پیراهن او را شست و از آب آن آشامید. البته نقدهای دیگری نیز به ادعای وهابیون وارد است.
پینوشت:
[1]. عبد العزيز بن عبد الله بن باز، مجموع فتاوي، ریاض، دار اصداء، 1427ه، ج7، ص 65. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. شاطبي، ابو اسحاق ابراهيم، الاعتصام، بيروت، دار المعرفه، 1402ه، ج2، ص8و9. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. صالح فوزان، إعانة المستفيد بشرح كتاب التوحيد، بيروت، موسسة الرساله، 1423ه، ج1،ص 115. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. حاکم نیشابوری، المستدرك على الصحيحين، دارالكتب العلمية، بيروت، 1411ه، ج3،ص18.
[5]. سمهودی شافعي، وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفى، بیروت، دار الكتب العلمية، 1419ه، ج1، ص 69 -116.
[6]. ابن حجر هيتمي، الصواعق المحرقة، لبنان، دارالکتب العلمیه،1420ه، ص 310 .
افزودن نظر جدید