پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از نگاه پائولو، سکس مهم‌ترین و ساده ترین راه برای رسیدن به حالات معنوی است. پائولو معتقد است در اتصال نیروی مادینه و نرینه، نیرویی جادویی نهفته است به نام فرزانگی.[1] در مکتب پائولو، سکس به منزله راهی برای شناخت ترسیم می‌شود؛ راهی پرفایده و کم‌هزینه که عشق آن در دل هر سالکی هست. به باور پائولو، هنگام تماس جنسی، انسان در جهان جادو غوطه‌ور می‌شود و می‌تواند از حواس ناشناخته خود استفاده کند؛[2] کهکشان را لمس کند؛[3] با نیروهای زندگی در تماس مستقیم باشد و خود واقعی‌اش را کشف کند.[4]
پائولو برای ترویج بیشتر سکس، آن را مقدس نیز خوانده است: «روابط جنسی مقدس است و هیچ‌کس، حتی خود الهۀ مادر نمی‌خواهد لجام گسیخته انجام شود. عشق باید حاضر باشد.»[5] او حتی به نقل از هرودت، تاریخ سکس مقدس را نیز ذکر می‌کند. زنان عابد ایشنار، دست‌کم سالی یک‌بار به منزلۀ الگویی از مهمان‌نوازی، باید خود را به بیگانه‌ای تسلیم می‌کردند.
بررسی و نقد:
الف) سکس راه کشف اسرار کیهان است!
1. بیان پائولو دربارۀ حقیقت سکس و ربط آن به معنویت آن‌قدر نسنجیده بیان شده است که کلامش در رمان بریدا طی سه صفحه متناقض شده است: «در رابطه جنسی، حواس پنج‌گانه انسان ناپدید می‌شود»،[6] ولی در صفحه دیگر گفته شده: «در رابطۀ جنسی، تنها عشق و حواس پنج‌گانۀ فعالت را به بستر ببر. فقط در این صورت رابطه با خدا را تجربه خواهی کرد».[7]
2. پائولو نیروی سکس را با میل جنسی متفاوت می‌داند، اما هرگز بیان نکرده است بین این دو چه تفاوتی است؟ او باید توضیح دهد که چگونه نیروی جنسی سبب کشف اسرار می‌شود.
ب) سکس تجربه دیدار با خداست.
1. نه تنها در استفاده از نیروی سکس، بلکه در شاد بودن، عاشق بودن، رقصیدن، گوش کردن به موسیقی و دعا کردن، تجربه حضور خدا را مقصد اعلام می‌کند،[8] اما هرگز تبیین نمی‌کند چگونه انسان از راه سکس، رقص، عشق زمینی و... به خدا می‌رسد. اموری مثل سکس که مظهر توجه به دنیا و غوطه‌وری در شهوت‌اند، چگونه می‌توانند انسان را آن‌قدر تعالی دهند که هم‌نشین خدا شود؟ تبیینی علمی برای این موضوع در آثار او دیده نمی‌شود و گمان نمی‌رود تبیینی وجود داشته باشد.
2. پائولو مشابهت حالت اوج رابطۀ جنسی با خلسۀ تجربه‌های عرفانی را دلیلی بر یگانگی این دو تجربه فرض کرده، اما پاسخ نداده که این مشابهت چگونه دلیل یگانگی این دو تجربه است. در عرفان و تعالی معنوی، هدف شناخت خدا و دور شدن از بعد مادی است، نه حالت گیجی و منگی. چنین حالت‌هایی با مصرف مواد مخدر و دارو‌های روان‌گردان نیز ایجاد می‌شوند.
3. البته باید اعتراف کرد روابط زناشویی، ازدواج و عشق زن و شوهر، در راه تعالی بی‌تأثیر نیست. در سنت اسلام، ازدواج بسیار سفارش شده و سنت پیامبر [9] و راه حفظ نیمی از دین بیان شده است.[10] ازدواج راهی حلال است که بسیاری از امیال شهوانی انسان را تعدیل می‌کند و از این راه موجب آرامش سالک در سلوکش می‌شود.
ج) دلیلی برای منع سکس نداریم. ممنوعیت سکس در ادیان، قراردادی است.
1. در نقد کلام او دربارۀ منشأ ادیان گذشت که وی فرضیۀ قراردادی بودن سکس در ادیان را اثبات نکرده است؛
2. سکس وسوسه‌ای است که انسان را تعالی باز می‌دارد و قوای حیوانی او را رشد می‌دهد. انسان برای رسیدن به این مقصود چاره‌ای ندارد، جز این‌که برخی از امیالش را مهار کند. پائولو خود معتقد است: انسان فرزانه کسی است که می‌تواند امیالش را کنترل کند.[11] به نظر او انسان نیز این قدرت را دارد که در برابر اغواگری زیباترین زن روسپی، خود را مهار کند؛[12]
3. رعایت حریم عفاف موجب حفظ آزادی معنوی در جامعه می‌شود. جواز سکس و بی‌بندوباری در جامعه موجب می‌شود انسان‌ها در حفظ پاک‌دامنی و توجه نداشتن به قوای شهوانی به مشقت افتند. تجویز سکس و بی‌بندوباری، جامعه را تحریک می‌کند و امنیت را از مردان و زنان جامعه می‌گیرد. آزادی در ارضای غرایز جنسی نه‌تنها موجب سعادت و آرامش نمی‌شود، بلکه آشفتگی‌ها و بیماری‌های روحی بسیاری را نیز به بار می‌آورد. سکس هویت و ارزش انسان را از او می‌گیرد و بر طبل ناآرامی وی می‌کوبد. سکس نیروی انسان و جامعه را صرف لذت‌های بی‌حاصل و پوچ می‌کند و فرصت‌های وی را تباه می‌سازد. با توجه به همه این‌ها و فارغ از اعتبار ادیان الهی، عقل می‌تواند حکم کند که سکس ممنوع است.
4. هرچند پائولو ممنوعیت سکس را در ادیان، قراردادی می‌داند،[13] سکس در کتاب مقدس چندان ممنوع نیست و بنابر آن، پیامبران الهی بارها آن‌را مرتکب شده‌اند.[14] پائولو در این فرهنگ رشد یافته و مقدس‌ها و نامقدس‌هایش را از کتاب مقدس آموخته است.[15]

پی‌نوشت:

[1]. بریدا، پائولو کوئلیو، ترجمه آرش حجازی و بهرام جعفری، نشر کاروان، تهران، 1383، ص103.
[2]. همان، ص 203.
[3]. همان، ص 217.
[4]. همان، ص 192.
[5]. ساحرۀ پورتوبلو، پائولو کوئلیو، ترجمه آرش حجازی، کاروان، تهران، 1386، ص 168.
[6]. بریدا، پائولو کوئلیو، ترجمه آرش حجازی و بهرام جعفری، نشر کاروان، تهران، 1383، ص 203.
[7]. همان، ص 206.
[8]. کیمیاگر،پائولو کوئلیو، ترجمه آرش حجازی، کاروان، تهران، 1388، ص 142.
[9]. بحار الانوار، محمدباقر مجلسی، الوفاء، بیروت، 1404، ج100، ص 220.
[10]. الکافی، محمد بن یعقوب، کلینی، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1365، ج 5، ص 328.
[11]. مکتوب، پائولو کوئلیو، ترجمه آرش حجازی، کاروان، 1385، تهران، ص 136.
[12]. شیطان و دوشیزه پریم، پائولو کوئلیو، ترجمه آرش حجازی، کاروان، 1388، تهران، ص 228، 229.
[13]. اعمال رسولا، 21: 25.
[14]. دوم سموئیل، 11: 2_17.
[15]. متن بر گرفته از کتاب شریعت رویا، حامد حسینیان، انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه‌الله)، قم، 1393، ص 409.