پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابن‌تیمیه حنبلی در مواضع متعدد به تنقیص حضرت علی (علیه السلام) پرداخته و بسیاری از فتاوای آن حضرت را مخالف نصوص دانسته[۱] و به دروغ ادعا می‌کند که محمد بن ادریس شافعی و محمد بن نصر مروزی، کتابی درباره مسائلی که مسلمانان قول حضرت علی را نپذیرفته و اقوال سایر صحابه را به دلیل موافقت بیشتر با سنت پیامبر اکرم پذیرفته‌اند، نوشته‌اند.[۲]
لذا او از روی جهل و غفلت خود، روایات متعدد پیامبر در شأن و مقام علمی حضرت علی (علیه السلام) را نادیده گرفته و به بهانه‌ی دفاع از امویان به تنقیص آن حضرت پرداخته است، در حالی که علمای اهل‌سنت مقام علمی حضرت علی (علیه السلام) را ستوده و از زبان پیامبر روایات حضرت را در کتب خود آورده‌اند، ما در اینجا به چند نمونه از این روایات اشاره می‌کنیم:

۱. متقی هندی در کتاب خود می‌نویسد: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، می‌فرماید: «علیّ باب علمی و مبیّن لامّتی ما أرسلت به من بعدی.[۳] علی (علیه السلام) دروازه‌ی دانش من و تبیین کننده احکام برای امتم، کسی غیر او بعد از من فرستاده نشده.»
۲. عمر بن خطاب با آگاهی از مقام علمی حضرت علی می‌گوید: «اللهم لا تبقی لمعضلة لیس لها ابن ابی‌طالب.[۴] خدایا باقی نگذار مرا به خاطر معضلی که علی در آن نباشد.»
۳. امام حسن بعد از شهادت پدر بزرگوارش حضرت علی (علیه السلام) در مورد آن حضرت فرمودند: «لقد فارقکم رجل بالأمس لم یسبقه الاوّلون ـ بعلم ـ و لا یدرکه الآخرون بعلم.[۵] به خدا قسم دیروز مردی از میان شما کوچ کرد که تاکنون کسی به پایه‌ی علمش نرسیده و آیندگان نیز علم وی را درک نخواهند کرد.»
۴. عبدالله بن عباس در مورد مقام علمی حضرت علی (علیه السلام) می‌گوید:‌ «لقد أعطی علی بن ابی‌طالب تسعه أعشار العلم وأیم الله، لقد شارککم فی العشر العاشر.[۶] نه دهم علم به علی (علیه السلام) عطا شده است و قسم به خدا در یک دهم مابقی نیز با مردم شریک است.»
5. ابن عباس در روایت دیگری درباره آن حضرت می‌گوید: «ما علمی و علم اصحاب محمد (صلی الله علیه و آله) فی علم علیّ إلا کقطرة فی سبعة أبحر.[۷] علم من و تمامی اصحاب پیامبر در مقایسه با علم حضرت (علیه السلام) همانند قطره‌ای است در برابر هفت دریا.»
۶. عبدالله بن مسعود درباره حضرت علی (علیه السلام) می‌گوید: «إنّ القرآن أنزل علی سبعة أحرف، ما منها حرف إلا لا ظهر و بطن و إنّ علی بن ابی‌طالب عنده علم الظاهر و الباطن.[۸] قرآن بر اساس هفت حرف نازل شده، هر حرفی دارای ظاهر و باطنی است و تمامی ظاهر و باطن آن حروف نزد حضرت علی (علیه السلام) است.»
۷. عدی بن حاتم از اصحاب پیامبر و از یاران حضرت امیر درباره مقام علمی آن حضرت می‌گوید: «والله لئن کان الی العلم بالکتاب و السنة إنّه لأعلم الناس بهما و لئن کان إلی الاسلام إنّه لأخو نبی الله و الرأس فی الاسلام و لئن کان الی الزهد و العباد إنّه لأظهر الناس زهداً و ...[۹] بخدا قسم، اگر راهی به سوی علم به قرآن و سنت رسول الله باشد، یقیناً علی (علیه السلام) آگاه‌ترین مردم به آن راه خواهد بود و اگر راهی به طرف اسلام باشد حتماً علی، برادر پیامبر خدا، و برترین شخصیت در اسلام است و اگر راهی به سوی زهد و عبادت باشد، ایشان بارزترین فرد در زهد و دارای بالاترین حدّ عبادت در میان مردم است.»
لذا با این همه روایات وارده در کتب اهل‌سنت به بی‌اطلاعی ابن‌تیمیه و نادانی و جهل او نسبت به علم حضرت علی (علیه السلام) می‌توان پی‌برد و همچنین ادعای او درباره‌ی کتاب محمد بن نصر مروزی درباره مسائلی که مسلمانان قول حضرت علی (علیه السلام) را قبول نکردند و اقوال دیگر صحابه را به دلیل موافقت بیشتر با سنّت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) پذیرفته‌اند، دروغی بیش نبوده، چرا که این کتاب در حقیقت مخالفت‌های ابوحنیفه با فتاوا و بیانات حضرت علی (علیه السلام) و عبدالله بن مسعود است، نه فتاوای کنار گذاشته شده حضرت علی (علیه السلام) و نیز در آخر سخن باید به ابن‌تیمیه گفت: بین حقیقت موضوع و غرض‌ورزی‌ و کینه‌توزی تا چه اندازه فاصله وجود دارد، و انسان دروغ‌گو همیشه رسوا است.

پی‌نوشت:

[۱]. منهاج السنه النبویه، ابن تیمیه، مؤسسه الریان، بیروت، تحقیق محمد رشاد سالم، ج ۳ ص ۲۰۹.
[۲]. همان، ص ۵۴۳.
[۳]. کنز العمال، متقی هندی، موسسه الرسالة، بیروت، چاپ پنجم، تحقیق شیخ بکری حیانی، صفوة السقا.
[۴]. تذکرة الخواص، سبط ابن جوزی، مرکز الطباعة و نشر المجمع العالمی لاهل البیت، قم، ایران، ج ۱، ص ۵۶۲.
[۵]. مسند احمد، احمد بن حنبل، دار صادر، بیروت، ج ۱ ص ۱۹۹، حدیث حسن بن علی بن ابیطالب.
[۶]. الاستیعاب، ابن عبدالبر، دارالفکر، بیروت، ج ۳ ص ۲۰۷، شرح حال حضرت علی، رقم ۱۸۷۵.
[۷]. ینابیع المودة، قندوزی، دارالأسوه، قم، تحقیق اشرف الحسینی، ج ۱ ص ۲۱۵، باب الرابع عشر، حدیث ۲۵.
[۸]. حلیة الأولیاء، ابو نعیم اصفهانی، دارالفکر، بیروت، ج ۱ ص ۶۵، شرح حال حضرت.
[۹]. الامامة والسیاسة، ابن قتیبة دینوری، منشورات الشریف الرضی، قم، ایران، ج ۱ ص ۱۰۶.