از جمله شبهات سردمدار وهابیت، ابن تیمیه حرّانی شبهه‌ای است که در دو کتاب خیش آورده؛ وی در کتاب منهاج السنه خود چنین می‌گوید: «از آن‌جا که بدون شک دعای رسول خدا مستجاب است، امّا می‌بینیم که دعای «أللّهمّ انصر من نصره واخذل...؛ خدایا هر که علی (علیه السّلام) را یاری کند، یاری و هر که او را یاری نکند، خوار کن!» مستجاب نشده، پس معلوم می‌گردد این دعا از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نیست؛ چون هنگامی که علی ـ رضی الله عنه ـ به خلافت رسید صحابه و دیگر مسلمانان سه گروه شدند، گروهی با او همراهی کرده، گروهی با وی جنگیده و گروهی نیز دست از حمایت علی و معاویه برداشتند و گفته شده حتّی برخی از مسلمانان پیشتاز در اسلام با وی جنگیدند... و بالعکس با وجود آن که شیعه درباره لشکر معاویه می‌گوید پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در حق آنان نفرین کرد، امّا لشکر او ذلیل و خوار نشد؛ حتی شیعه که علی ـ رضی الله عنه ـ را از خودش می‌داند هیچ‌گاه نصرتی نداشته و همیشه ذلیل بوده و اگر هم در جایی پیروزی و نصرت داشته یا در جمع دیگر مسلمانان بوده و یا در جمع کفار؛ پس این نصرت خدا که در دعا آمده کجاست؟ بنابراین، دروغ بودن حدیث غدیر آشکار می‌گردد.»[1] وی همین شبهه را در کتاب دیگر خود بدین شکل بیان داشته است: «این ادعای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) «أللّهمّ انصر من نصره واخذل...» خلاف واقع و دروغ است؛ زیرا گروهی در صفین همراه علی (علیه السّلام) جنگیدند، ولی پیروز نشدند و گروهی از یاری‌اش دست کشیدند و نه تنها ذلیل نشدند، بلکه موفق هم بوده‌اند؛ همچون سعد وقّاص که عراق را فتح کرد با وجود آن که علی (علیه السّلام) را هم کمک نکرده بود؛ در حالی که دوستان معاویه که با علی (علیه السّلام) جنگیده و سرزمین‌های زیادی را از کفر پاک کردند، نصرت خدا را همراه خود داشتند.»[2]

پاسخ: خلافت سنتّ الهی در قرآن کریم؛

- شبهه ابن تیمیه بر خلاف سنّت الهی در قرآن کریم و نشانه ناآگاهی وی از آیات این کتاب مقدّس است؛ چرا که خداوند سبحان، نصرت و یاری خود را همواره از آن انبیاء و پیامبران خویش و شکست و خواری را سرنوشت جاودان دشمنان آنان دانسته و این در حالی است که اکثر قریب به اتفاق پیامبران الهی به ظاهر از دشمنان خود شکست خورده و حتی جان خود و بسیاری از یاران خود را در این راه از دست داده‌اند؛ با این وجود خداوند از آنان به عنوان پیروز واقعی یاد کرده و می‌فرماید: «إِنّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذینَ آمَنُوا فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ یَقُومُ اْلأَشْهاد [غافر/51] ما به یقین پیامبران خود و کسانی را که ایمان آورده‌اند، در زندگی دنیا و (در آخرت) روزی که گواهان به پا می‌خیزند یاری می‌دهیم!»

- در آیه دیگر خطاب به کافرانی که یاران رسول خدا را ضعیف و کم می‌شمارند، می‌فرماید به زودی معلوم می‌شود که چه کسی یاوران ضعیف‌تر و کمتری خواهد داشت: «حَتَّیٰ إِذَا رَأَوْا مَا یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَأَقَلُّ عَدَدًا [جن/24] (کار شکنی کفّار هم‌چنان ادامه می‌یابد) تا آنچه را به آنها وعده داده شده ببینند آن‌گاه می‌دانند چه کسی یاورش ضعیف‌تر و جمعیتش کمتر است!»

- در جایی دیگر از قرآن کریم درباره جنگ احد با این که در ظاهر، کفار قریش بر لشکر مسلمانان پیروز شدند، امّا قریشیان را شکست خورده واقعی معرفی نموده و عذاب جهنم را به آنها وعده می‌دهد: «قُلْ لِلَّذِینَ کَفَرُوا سَتُغْلَبُونَ وَ تُحْشَرُونَ إِلی جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمِهادُ [آل عمران/12] به آنها که کافر شدند بگو: (از پیروزی موقت خود در جنگ احد، شاد نباشید!) به زودی مغلوب شده و سپس (در رستاخیز) به سوی جهنم، محشور خواهید شد و چه بد جایگاهی است!» آری، اگر بخواهیم با معیارهای بنی امیه و ابن تیمیه وقایع جنگ احد را بسنجیم، باید پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را شکست خورده و کفار قریش را پیروز بدانیم؛ چرا که پیروزی ظاهری با آنها بود؛ اما منطق قرآن، ابوسفیان‌ها را شکست خورده و آن حضرت را پیروز میدان می‌داند.

- بر اساس همین منطق، با وجود آن که هابیل به دست برادر ظالمش قابیل کشته شد، امّا خداوند هابیل را می‌ستاید و از او به بزرگی یاد کرده و کردار و رفتار او را الگوی دیگران معرفی می‌کند و بالعکس عمل قابیل را که به ظاهر پیروز گردیده نکوهش نموده و او را شکست خورده و زیان‌کار واقعی می‌داند: «فَطوَّعَت لَهُ نَفْسهُ قَتْلَ أَخِیهِ فَقَتَلَهُ فَأَصبَحَ مِنَ الخَْاسِرِینَ [مائده/30] نفس سرکش، کم کم او را به کشتن برادرش ترغیب کرد (سرانجام) او را کشت و از زیانکاران شد.» در مورد بحث نیز رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از خداوند می‌خواهد که نصرت و یاری خود را برای کسانی قرار دهد که امیرمؤمنان (علیه السّلام) را یاری می‌کنند و نیز خواری و شکست دنیوی و اخروی را نصیب کسانی نماید که بیعت با او را شکسته، در مقابل آن حضرت ایستاده و در صف دشمنان وی قرار می‌گیرند.

پی‌نوشت:

[1]. منهاج السنة النبویة، ابن تیمیه، مؤسسه قرطبة، ج 7، ص 55 ـ 59. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. کتب و رسائل و فتاوی ابن تیمیه، مکتبة ابن تیمیه، تحقیق: عبد الرحمن بن محمد بن قاسم العاصمی النجدی، ج 4، ص 418.