پایگاه جامع فرق، ‌ادیان و مذاهب_ بر خلاف آنچه امروزه در میان برخی از گروه‎های افراطی به اسم اسلام انجام می‎شود و به کوچکترین بهانه‎ای، عدّه‎ای از مردم مسلمان تکفیر شده و جان و مال و ناموسشان مباح شمرده می‎شود، پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) براستی پیامبر رحمت بود و اولین مخالف تکفیر مسلمین.

یکی از کلیدی ترین آیات در این زمینه این آیه شریفه است که معیار اسلام را مشخص نموده است: «يَأَيهَّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا ضرَبْتُمْ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُواْ وَ لَا تَقُولُواْ لِمَنْ أَلْقَى إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَوةِ الدُّنْيَا فَعِندَ اللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ  كَذَالِكَ كُنتُم مِّن قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُواْ  إِنَّ اللَّهَ كاَنَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرً. [نساء/94] اى كسانى كه ايمان آورده‏‌ايد، چون در راه خدا سفر مى‏‌كنيد [خوب‏] رسيدگى كنيد و به كسى كه نزد شما [اظهارِ] اسلام مى‏‌كند مگوييد: «تو مؤمن نيستى» [تا بدين بهانه‏] متاع زندگى دنيا را بجوييد، چرا كه غنيمت‌هاى فراوان نزد خداست. قبلًا خودتان [نيز] همين گونه بوديد، و خدا بر شما منّت نهاد. پس خوب رسيدگى كنيد، كه خدا همواره به آنچه انجام مى‌‏دهيد آگاه است.»

در مشهورترین تفاسیر شیعه همچون تفسیر علی بن ابراهیم[1]، تبیان شیخ طوسی[2]، مجمع البیان طبرسی[3]، و نیز در مشهورترین کتب تفسیری اهل سنّت چون تفسیر ابن ابی حاتم[4]، کشاف[5] و روح المعانی[6]، در شأن نزول این آیه آمده است که هنگامی که اسامه فردی را که شهادتین گفته بود، به قتل رساند، و علّتش را نیز این بیان کرد که وی به خاطر فرار از عقوبت، اسلام آورده است، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به وی فرمودند: «أفلا شققت الغطاء عن قلبه، لا ما قال بلسانه قبلت، و لا ما كان في نفسه علمت؟» یعنی: «آیا دل او را شکافتی (و از درونش با خبر گشتی)؟ نه آنچه به زبانش گفته بود، قبول نمودی و نه آنچه در درونش بود، می‎دانستی!»

این توبیخ شدید پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نسبت به فرمانده سپاهش، و تعبیر صریح آیه شریفه، باید همیشه در مقابل چشمان همه فرق اسلامی قرار داشته باشد، تا با تکریم و نه تکفیر، با یکدیگر رفتار نموده و با اتحاد خویش جلوی هر گونه سوء استفاده دشمنان اسلام را بگیرند.

پی‌نوشت:

[1]. على بن ابراهيم، تفسير القمي: ج1، ص148،‏ قم: دار الكتاب‏، 1404.
[2]. شیخ طوسی، التبیان: ج3، ص298،‌ بيروت: دار احياء التراث العربى.
[3]. طبرسى، مجمع البيان فى تفسير القرآن: ج3، ص145،‌ تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372.
[4]. ابن ابى حاتم، تفسير القرآن العظيم: ج3، ص1039، عربستان سعودى: مكتبة نزار مصطفى الباز، 1419.
[5]. زمخشرى، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل: ج1، ص552، بيروت: دار الكتاب العربي، 1407.
[6]. آلوسى، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم: ج3، ص116،‌ بيروت: دارالكتب العلميه، 1415.