مبارزه اسلام با برده داری (4) : لغو ناگهانی برده داری ، کاری غیر ممکن و نادرست بعضی از امور شامل قاعده ی « یا همه ، یا هیچ » هستند. اسلام با برده داری مخالف بود ( دلایلش بیان شد و در آینده نیز بیشتر بیان می شود ) . ولی اگر اسلام یک طرفه این قانون را لغو می کرد، ضربات سنگین و غیر قابل تحمّلی به مسلمین وارد می شد. چون طرف مقابل مسلمانان حاضر به لغو این مسأله نبودند و نمی شدند . اسلام هم نمی توانست یک طرفه آن را لغو نماید . ( در واقع لغو مطلق برده داری مثل این بود که مسلمین سلاحهای خود را بر زمین بگذارند ، در حالیکه دشمن همچنان مسلح بود ) در ضمن آزاد کردن ناگهانی بردگان امری محال بود زیرا در این صورت بسیاری از آنها که هیچ مایملکی نداشتند، یا از گرسنگی و فقر میمردند و یا مجبور میشدند برای سیر کردن شکمشان دست به دزدی و جنایت بزنند . یعنی ناگهان یک توده ی بسیار بزرگ فقیر و بیکار بر جامعه وارد می شد و حتی ممکن بود این بردگان به دشمنان بپویندند تا فقط شکمشان را سیر کنند ... ! گوستاولوبون مى‏گوید: « از آنجایى که بردگان از دیرزمان ، تحت رقیّت (یعنی سرپرستی ) دیگران زیست کرده و در اثر اینگونه زندگی کردن، بى‏تجربه و بى‏استعداد بار آمده‏اند. از این جهت اگر اسلام، همه آنها را یکباره از قید بردگى آزاد مى‏ساخت، ممکن بود در اثر نداشتن تجربه کافى و لیاقت، قادر به تشکیل زندگى مستقل و اداره آن نباشند. در نتیجه مانند بردگان قدیم آمریکا - که بعد از آزاد شدن بر اثر علت یاد شده، به کلى نیست و نابوده شده‏اند - از بین مى‏رفتند ». آنچه غالبا مورد توجه قرار نمى‏گیرد این است که اگر نظام غلطى در بافت جامعه‏اى وارد شود ریشه‏ کن کردن آن احتیاج به زمان دارد، و هر حرکت حساب نشده نتیجه معکوسى خواهد داشت، درست همانند انسانى که به یک بیمارى خطرناک مبتلا شده و بیماریش کاملا پیشرفت نموده است، و یا شخص معتادى که دهها سال به اعتیاد زشت خود خو گرفته، در اینگونه موارد حتما باید از برنامه‏هاى زمان بندى شده استفاده کرد . و اسلام نیز چنین کرد . یعنی یک ساختار مبارزاتی برنامه ریزی شده و دقیق و در نهایت لغو برده داری به شیوه ای ویژه ، عاقلانه ، منطقی و انسانی که در پایان بدان خواهیم پرداخت .