پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عدّه‎اي از تصوف پژوهان براي تصوف سرچشمه‌هايي تصور کرده‎اند و معتقدند منشاء شکل گيري تصوف از يک يا چند علت از علت‎هاي ذکر شده مي‎تواند باشد. در اين نوشتار به يکي از آن علتها اشاره مي‎کنيم.
 عدّه‎اي معتقدند که تنها علت بوجود آمدن تصوف، تعاليم قرآن و سنت رسول الله صلي الله عليه و آله وسلم و صحابه مي‎باشد. اما اگر تنها علت پيدايش تصوف، قرآن و سنت بوده است، چرا که شواهدي در تصوف موجود است که با صريح آيات قرآن و روايات معصومين عليهم السلام مخالف است؟
در ادامه به شواهدي از مخالفت صوفيه با قرآن و سنت معصومين عليهم السلام و روايات اهل بيت عليهم السلام نيم نگاهي مي‎اندازيم.
مخالفت صوفيه با قرآن:
در عقیده « صلح کل»، که نزد تصوف از جايگاه خاصي برخوردار است، گفته مي‎شود: «از دیدگاه صوفیه تمام مرام های موجود در جهان برحق هستند و اختلاف مذاهب را اختلاف در رنگ و صورت می‎شمرند. تمام فرق و مذاهب و فلسفه ها در چشم آنان در حکم نردبانی برای عروج است و به محض عروج بدون کوچکترین وابستگی آن را رد می‎کنند.»[1]
 اين ديدگاه صوفیان از نظر مبنایی نه تنها با مبنای قرآن و حدیث مغایرت داشته بلکه با مبنای اصلی اسلام که برحق بودن دین اسلام بر دیگر ادیان و مرام هاست مغایرت دارد.
با اعتقاد به صلح کل، لازم نیست با مستکبران و ظالمان و ستمگران به مخالفت و مبارزه پرداخت. به عبارت دیگر، اعتقاد صوفیان به عقیده صلح کل، مستلزم این موارد می‎باشد:
1)سکوت در برابر ظلم ظالمان و مستکبران عالَم
2)سکوت در برابر فساد مفسدان عالَم
3)بیهوده بودن امر به معروف و نهی از منکر
4)هم سطحی ظالم و مظلوم، مومن با کافر و فاسق و فاجر، از لحاظ انسانیت
5)همرنگ شدن با دشمنان دین و عدم برائت از مشرکین
6)بسته شدن راه جهاد فی سبیل الله و مخالفت آشکار با سيره معصومين(ع)

استکبار ستیزی در قرآن
در قرآن آیات زيادي دستور به مبارزه با کفر و جهاد در برابر کافران و ظالمان و مستکبران می‎دهد:
1-«فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ إِنَّهُمْ لا أَیْمانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنْتَهُون‏»[2]
 و اگر سوگندهاى خود را پس از پيمان خويش شكستند و شما را در دينتان طعن زدند، پس با پيشوايان كفر بجنگيد چرا كه آنان را هيچ پيمانى نيست. باشد كه [از پيمان‏شكنى] باز ايستند.
2-«أُذِنَ لِلَّذینَ یُقاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا»[3]
به كسانى كه جنگ بر آنان تحميل شده رخصت [جهاد] داده شده است. چرا كه مورد ظلم قرار گرفته‎‏اند و البته خدا بر پيروزى آنان سخت تواناست.
3-«وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلا عُدْوانَ إِلاَّ عَلَى الظَّالِمین‏»[4]
با آنان بجنگيد تا ديگر فتنه‏‎اى نباشد و دين مخصوص خدا شود. پس اگر دست برداشتند تجاوز جز بر ستمكاران روا نيست.
استکبار ستیزی و برائت از دشمنان در احادیث و روایات
1-مهمترین نمونه ای که می‎توان در نقد این بُعد از ابعاد عقیده صلح کل صوفیان مثال زد، قیام اباعبدالله الحسین (علیه السلام) و نهضت عاشورا است. امام حسین علیه السلام فرمودند: «و الله لا اعطیکم بیدی اعطاء الذلیل»[5] یعنی به خدا سوگند من دست بیعتی که با ذلت همراه است به شما ظالمان و ستمگران و مفسدان نمی‎دهم. و عباراتی همچون «هیهات منا الذلة». این تز عاشورا و امام حسین علیه السلام است. ولی صوفیان بر خلاف حرکت امام حسین علیه السلام حرکت می کنند و با این عقیده انحرافی که مغایر با شعار اسلامی «لا رهبانیة فی الاسلام» است، دست بیعت با همه کفار و ظالمان هم می دهند و خود را شیعه آن حضرت هم می‎نامند؟!!!
2-در روایتی از امام علی علیه السلام می‎خوانیم که در سفارششان به حسنین علیهما السلام می‎فرمایند : «کونا للظالم خصما و للمظلوم عونا»[6] یعنی آب شما نباید با ظالمان در یک جوب برود، بلکه باید با ظالمان در هرکجای عالم که باشند دشمنی داشته باشید.
3-در زیارت عاشورا می‎خوانیم : « ... فأسال الله الذی أکرمنی بمعرفتکم و معرفة أولیائکم و رزقنی البراءة من أعدائکم‏ .... » که اشاره به همین دشمنی با دشمنان خدا و دین دارد و با عقیده صلح کل سازگاری ندارد.
بنابراين کساني که معتقدند تنها عامل بوجود آمدن تصوف، تعاليم قرآن و صحابه است، راه را به اشتباه رفته اند. چرا که اگر تنها عامل بوجود آمدن تصوف، تعاليم قرآن بود، نبايد تعاليم اين فرقه چيزي غير از راه قرآن و اهل بيت عليهم السلام باشد و حال آنکه در آنچه بزرگان تصوف به آن اشاره مي‎کنند، مواردي خلاف تعاليم قرآن يافت مي‎شود که همين موارد علت نقض کننده اين مدّعاست.
منابع:
1-تاریخ تصوف در ایران ص429
2- سوره توبه، آیه 12
3- سوره حج، آیه 39
4-سوره بقره، آیه 193
5-بحار الانوار ج 44، ص191 ؛ ج 45، ص7
6-مستدرک الوسائل،ج 12،ص 180؛ بحار الانوار، ج 42، ص 244؛ غررالحکم، ص 481