پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ حیدرعلی قلمداران که یکی از عناصر شاخص جریان قرآن بسندگی معاصر شیعی در ایران است که برای احادیث اهمیت لازم را قائل نیست و قرآن را برای فهم اسلام کافی می‌داند. او بسیاری از روایات شیعه را نقد کرده و آنها را مردود اعلام می‌کند. وی از اصول و مبانی شیعه فاصله گرفته و برخی از اعتقادات شیعه را ضعیف و مردود می‌داند.
وی در کتاب «سلسه راه نجات از شر غالیان» در مورد زیارت قبور در شیعه می‌نویسد: «مُسلم است كه «زيارت قبور» بدين كيفيت در دين مقدس اسلام، حقيقتی ندارد و قطعاً از احكام «ما انزل به الکتاب و ارسل به الرسول» نيست و هيچ پيغمبری در شريعت خود، حكمی برای زيارت قبور نياورده و در هيچ دينی از اديان حق و إلهی، عبادتی به عنوان زيارت قبور تشريع نشده است.»[1]

در مقابل این ادعا می‌توان گفت:
زیارت قبور به عنوان یکی از آداب و سنن اسلامی ریشه در آیات و روایات دارد، در این نوشتار برخی از ادله مشروعیت زیارت قبور گزارش می‌شود. جواز زیارت قبور با استتناد به آیات، از جمله آنکه خداوند در سوره توبه خطاب به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرماید: «وَلَا تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِنْهُمْ مَاتَ أَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلَى قَبْرِهِ إِنَّهُمْ کَفَرُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَمَاتُوا وَ هُمْ فَاسِقُونَ [توبه/84] و هرگز بر هیچ مرده‎‌‌ای از آنان نماز مگذار و هرگز بر سر قبرش نایست. به درستی که آنها به خداوند و رسولش کافر شدند و در حال فسق مردند.»

در این آیه با توجه به الفاظ «لا تُصَلِّ» و «لا تَقُم» خداوند، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) را از طلب رحمت بر منافق از طریق نماز و دعا بر مرده او و وقوف بر قبر او هنگام دفن و پس از آن نهی کرده است. مفهوم آیه این است که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به عنوان یک سنت اسلامی جاری، همواره بر مؤمنان نماز می‌گذارده و بر قبر آنان وقوف داشته، تا آنکه خداوند تنها و تنها آن حضرت را از نماز گزاردن و وقوف بر قبر منافقان نهی کرده است.

مرحوم طبرسی پس از ذکر سیره رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) که اینگونه بود: «چون آن حضرت بر مرده‎‌‌ای نماز می‌خواند، ساعتی بر قبر او درنگ کرده و برای او به دعا می‌پرداخت، تا آنکه خداوند آن حضرت را از نماز خواندن بر منافقان و وقوف بر قبرهای آنان و دعا کردن در حق آنها نهی کرد.» می‌نویسد: «و فی هذه الآیة دلالة علی أن القیام علی القبر للدعاء عبادة مشروعة و لولا ذلک لم یخص سبحانه بالنهی عند الکافر.[2] در این آیه دلالتی بر این مطلب وجود دارد که ایستادن بر قبر (مرده) جهت دعا کردن عبادتی مشروع است و اگر چنین نبود خداوند سبحان نهی از این کار را اختصاصاً برای کافر قرار نمی‌داد.»

همچنین در روایات معتبر آمده است که پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) كراراً به قبرستان بقيع مى‌رفت گاهى تنها و گاهى با يارانش و گاهى هم با همسرانش، و شيوه زيارت قبور را به آنها تعليم می‌داد و چنين مى‌فرمود: «السلامُ عليكم دارَ قوم مُؤمنين و آتاكُم ما توعَدُونَ غَداً مُؤجّلون و إنّا إن شاءاللهُ بكُم لاحِقُون ...[3] درود بر شما اى جايگاه گروه مؤمنان! آنچه كه در دنيا بدان وعده داده شده بوديد فرا رسيد و ما نيز به خواست خدا به شما مى‌پيونديم ...»

از آنجا كه قرآن، پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را به عنوان اسوه معرفى مى‌كند و مى‌فرمايد: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّهَ وَ الْيَوْمَ الاْخِرَ وَ ذَكَرَ اللّهَ كَثِيراً [احزاب/21] مسلماً براى شما در زندگى رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) سرمشق نيكويى بود، براى آنها كه اميد به رحمت خدا و روز رستاخيز دارند و خدا را بسيار ياد مى‌كنند.» بنابراين زيارت قبور مؤمنان نوعى پيروى از پيامبر گرامى اسلام (صلى‌الله‌عليه‌وآله) است.

پی‌نوشت:
[1]. قلمداران، حیدرعلی، سلسله راه نجات از شر غالیان، ص388.
[2]. طبرسی، مجمع البیان، ج5، ص75. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
زمخشری، کشاف، ج2، ص283.
طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج9، ص360.
[3]. صحيح مسلم، ج3، ص63، باب مايقال عند دخول القبر. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.