اختلاف عقاید سید قطب با اخوان المسلمین
خلاصه مقاله
حسن البنا وقتی مشاهده کرد که خلافت اسلامی عثمانی توسط کمال آتاتورک از بین رفت و فرهنگ غربی درصدد از بین بردن عقاید مسلمین است، به فکر ایجاد جماعت اخوان المسلمین افتاد. پس از مرگ البنا جماعت دچار تزلزل شد و رهبران بعدی نتوانستند آنچنان که باید اخوان المسلمین را اداره کنند. سید قطب عضو جماعت اخوان المسلمین نبود، ولی توانست تأثیرات زیادی بر اخوان المسلمین بگذارد. دیدگاههای سید قطب متعلق به خود اوست و افکارش ارتباطی به اخوان ندارد. اصطلاحاتی مانند جاهلیت، معنای خاص لااله الا الله، دارالحرب، دارالکفر، دارالاسلام، حاکمیت، استعلای ایمان و ... مطالبی است که او مطرح کرد و در ادبیات اخوان المسلمین نیست؛ وی با موضع گیریهای رادیکال توانست بر اخوان المسلمین تأثیرات زیادی بگذارد.
متن مقاله
اخوان المسلمین مصر توسط حسن البنا در سال 1928 میلادی در شهر اسماعیلیه مصر تأسیس شد. هدف حسن البنا از تأسیس اخوان المسلمین تشکیل جماعتی دینی با تربیت دینی بود. حسن البنا وقتی مشاهده کرد که خلافت اسلامی عثمانی در سال 1924 میلادی توسط کمال آتاتورک از بین رفت و فرهنگ باطل غربی درصدد از بین بردن عقاید مسلمین است، به فکر ایجاد چنین جماعتی افتاد.[1] در ابتدای تأسیس اخوان المسلمین توسط حسن البنا، جماعت در مسیر صحیح اداره میشد، ولی پس از مرگ البنا جماعت دچار تزلزل شد و رهبران بعدی نتوانستند آنچنان که باید اخوان المسلمین را اداره کنند. سید قطب عضو جماعت اخوان المسلمین نبود و از نظر فکری نیز با اخوان المسلمین تفاوت دارد، ولی وی توانست تأثیرات زیادی بر اخوان المسلمین بگذارد.[2]
سید قطب از نظر فکری شاگرد مکتب حسن البنا و یا ادامه دهنده فکر او نبود، بلکه وی پدیده خاصی بود که آثار و افکار خود را داشت. همانگونه که التلمسانی، مرشد وقت اخوان در سال 1982 اظهار داشت: دیدگاههای سید قطب متعلق به خود اوست و افکار او ارتباطی به اخوان ندارد. در واقع تفکر قطب در مورد حکومت، ربطی به اخوان نداشت و اصطلاحاتی مانند جاهلیت، جماعت مسلمه، معنای خاص لااله الا الله، دارالحرب، دارالکفر، دارالاسلام، حاکمیت، استعلای ایمان و دیگر مطالبی که او مطرح کرد، در ادبیات اخوان المسلمین وجود نداشت.[3]
بنابراین سید قطب اگر چه عضو اخوان المسلمین نبود، ولی با موضع گیریهای رادیکال، توانست بر اخوان المسلمین تأثیرات زیادی بگذارد.
پینوشت:
[1]. محمد مسجد جامعی، مقاله «علل تأثیر گذاری سید قطب بر حرکتهای اسلامی معاصر»، ص30؛ دو فصلنامه علمی تخصصی سلفی پژوهی، سال دوم، شماره سوم، بهار و تابستان 1395.
[2]. تأثیر سید قطب بر جمعیت اخوان المسلمین مصر.
[3]. صروی، محمد، الاخوان المسلمون، الزلزال و الصحوه، اخوان ویکی، 2003م، ج1، ص313.
افزودن نظر جدید