پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب– یکی از اندیشه‌های اهل حق، باور به "دونادون"یا گردش متوالی روح (نفس) در هزار و یک بدن است. پیروان مسلک یارسان معتقد هستند که روح در یک بدن به کمال نمی‌رسد و باید هزار و یک بدن را طی کند تا به کمال برسد و به‌ حق تعالی متصل شود. [درآمدی بر بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)، ج 1، ص 67] جدا شدن روح از بدن اوّل و اتحاد آن با بدن دوم، حالاتی مختلفی دارد. یکی از آن حالات این است که، روح همه‌ی کمالات خود را که در بدن اوّل به‌دست آورده است، از دست بدهد و سپس به بدن جدید منتقل شود، که در این صورت با اشکالات مختلفی روبه‌رو می‌شود، ازجمله اینکه: دونادون، خلاف مقتضای حرکت است. حرکت همواره از قوّه و استعدادِ شدن، به‌سوی فعلیت و شدن است. محال است که وقتی موجودی، از حالت قوه به فعلیت رسید، دوباره به حالت قوه بازگردد؛ مثلاً یک دانه گندم، وقتی در شرایط مناسب قرار گیرد، قابلیت‌های او به فعلیت می‌رسد. آرام شکافته می‌شود و می‌رود، رشد می‌کند، سنبل می‌دهد و دانه‌های جدیدی ایجاد می‌کند. امّا هرگز ممکن نیست این فعلیت‌های به‌دست‌آمده را از دست بدهد و دوباره به همان دانه اوّل تبدیل شود. بنابراین اعتقاد به دونادون، سخن باطلی است که نه تنها باعث کمال نیست، بلکه موجب سرگردانی انسان نیز می‌شود.

پی‌نوشت:  
رستمی، منصور، درآمدی بر  بازشناسی آیین یارسان (اهل حق)، ج 1، چاپ اول، قم، رسالت یعقوبی، 1392، ص 67