در نظر شیعه امامت انتصابی است و امام برای حکومت، مشروعیت الهی خود را از جانب خدا به‌دست می‌آورد.(باب حادی عشر، ص43؛ کشف المراد، ص388-392؛ مشکات مصباح، ج1، ص20-29) و نقش بیعت و رضایت مردم در حکومت معصومان، تنها به‌عنوان شرط اِعمال و تنفیذ و تثبیت حاکمیت الهی امام است؛ یعنی حکومت آنان به وجود زمینه و بستر مناسب (رضایت و پذیرش مردم) مشروط است که این بیعت، با مشروعیت سیاسی و مقبولیت‌بخشی به امام، حاکمیت امام را بر مردم عینیت می‌بخشد؛ لذا بیعت و رأی اکثریت در بخشیدن مشروعیت الهی به حاکمیت امام تأثیر ندارد.
اما در نگاه اهل تسنن، مردم پس از پیامبر نقش اساسی در تعیین حاکم و خلیفه دارند و خدا در تعیین و نصب حاکم دخیل نیست و دست خدا از حکومت بر مردم منقطع شده و هیچ حقی در حکومت و تعیین حاکم ندارد و تنها مردم هستند که انتخاب می‌کنند، چه کسی بر آن‌ها حکومت کند. در این نگاه، حاکم نیازی به مشروعیت الهی ندارد، بلکه همین‌قدر که مردم به او مشروعیت دهند، در حکومت وی کفایت می‌کند. لذا بیعت و انتخابات در نزد اهل تسنن نقش اساسی در حکومت حاکم دارد.(احکام السلطانیه ماوردی، ص7؛ احکام السلطانیه ابویعلی، ص23)

پی‌نوشت:

علامة الحسن بن یوسف الحلی، الباب الحادی عشر، شرح السیوری، تحقیق مهدی محقق، چاپ سوم، آستان قدس رضوی، مشهد، 1372ش.
خواجه نصیر الدین الطوسی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، بیروت، 1399ق.
محمدتقی مصباح یزدی، مشکات مصباح (پرسش‌ها و پاسخ‌ها)، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ هشتم، 1391ش.
علی بن محمد الماوردی، الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه، چاپ دوم، مکتب الاعلام الاسلامی، قاهره، 1406ق.
قاضی ابو یعلی حنبلی، الاحکام السلطانیه، چاپ دوم، مکتب الاعلام الاسلامی قاهره، 1406ق.