پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قرآن کریم معجزه جاوید پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه و آله و سلم) و یکی از ادله اثبات نبوت آن حضرت است. طبیعی است کتابی که معجزه جاوید و اثبات‌کننده‌ی نبوت پیامبر خاتم است، فاقد هرگونه نقص و اشکال بوده تا جایی که خداوند در مورد آن تحدی می‌کند. مسیحیان به خاطر همین جایگاه ژرف و حساس این کتاب آسمانی، همواره آن را مورد آماج حملات خود قرار داده و دائم به دنبال پیدا کردن اشکال از این کتاب آسمانی هستند. ازجمله اشکال واهی که به قرآن نسبت می‌دهند، اشکالات محتوایی قرآن و نقل اشتباه افراد و اشخاص تاریخی است.
مسیحیان معتقدند که قرآن شخصی دیگر را به عنوان پدر ابراهیم (علیه‌السلام)، معرفی کرده و این اشکال نشانگر این است که از نظر محتوایی، قرآن نمی‌تواند حجیت داشته باشد. چراکه اگر یک مورد اشکال را پیدا کنیم، ممکن است اشکالات دیگری نیز باشد و نمی‌توان آن را حق و عاری از هرگونه اشکال دانست و لذا نمی‌توان به آن تمسک جست. مسیحیان اشکال خود را به این آیه قرآن استناد کرده‌اند: «وَ إِذْ قالَ إِبْراهيمُ لِأَبيهِ آزَرَ أَ تَتَّخِذُ أَصْناماً آلِهَةً إِنِّي أَراكَ وَ قَوْمَكَ في‏ ضَلالٍ مُبينٍ [انعام/74] و به یادآور وقتى را كه ابراهيم به پدرش آزر گفت: آيا بت‏‌هايى را خدايان خود مى‌‏گيرى؟ من تو را و قوم تو را در گمراهى آشكار مى‌‏بينم.»
به گفته‌ی مسیحیان قرآن در آیه مذکور از شخصی به نام آزر، به عنوان پدر حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) نام‌برده، درحالی‌که با استناد به کتاب مقدس پدر حضرت ابراهیم (علیه‌السلام)، تارح بوده است. با توجه به اینکه انجیل و مخصوصاً تورات از جهت تاریخ بسیار نزدیک‌تر از قرآن به زمان زندگی حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) هستند، لذا روایت عهدین صحیح بوده و قرآن به‌اشتباه از آزر به عنوان پدر ابراهیم (علیه‌السلام) نام‌برده است. تورات در مورد نسب ابراهیم (علیه‌السلام) و نام پدر ایشان چنین نوشته است: «و تارح هفتاد سال بزیست و اَبرام و ناحور و هاران را آورد... پس تارح پسر خود ابرام و نوادۀ خود لوط، پسر هاران و عروس خود سارای، زوجۀ پسرش ابرام را برداشته، با ایشان از اور کلدانیان بیرون شدند تا به ارض کنعان بروند و به حران رسیده، در آنجا توقف نمودند.»[1] در بخشی از انجیل که به ذکر نسب نامه حضرت عیسی (علیه‌السلام) پرداخته، چنین آمده است: «ابن یعقوب، بن اسحاق، بن ابراهیم، بن تارَح، بن ناحور.»[2] این دو آیه کتاب مقدس به صراحت می‌گوید که پدر ابراهیم (علیه‌السلام) تارح بوده و نامی از آزر برده نشده است، بنابراین قرآن در نقل مسائل تاریخی اشتباه کرده است.
با صرف‌نظر از اینکه کتاب مقدس تحریف‌شده که حتی نگارنده‌ی آن هم مشخص نیست، نمی‌تواند میزان برای سنجش صحت قرآن، معجزه‌ی جاوید پیامبر، باشد؛ باید گفت که مسیحیان این بار نیز در ایراد تراشی اشتباه کرده و بدون کوچک‌ترین مطالعه‌ و تفحصی در کتب تفسیری مسلمانان چنین تهمتی را به قرآن زده‌اند. از نظر علمای مسلمان هیچ اختلافی وجود ندارد که پدر ابراهیم (علیه‌السلام) شخصی به نام تارح که در تورات و انجیل نیز آمده است، می‌باشد. چنانکه صاحب بیان السعاده به این موضوع اشاره می‌کند: «بين عالمان نسب اختلافى نيست در اينكه اسم پدر ابراهيم «تارخ» بوده است و آن موافق با مذهب شيعه است كه معتقدند كه پدران انبيا از شرك پاك هستند و اينكه «آزر» جد مادرى يا عموى ابراهيم بوده است.»[3]
اما اگر اشکال شود که قرآن به صراحت می‌گوید پدر ابراهیم (علیه‌السلام) آزر است بنابراین علمای اسلام نمی‌توانند برخلاف قرآن به معنایی دیگر اتفاق نظر داشته باشند. در جواب این اشکال باید گفت قرآن به صراحت نگفته است که آزر پدر ابراهیم (علیه‌السلام) است. قرآن آزر را به عنوان «اب» ابراهیم (علیه‌السلام) معرفی کرده است، اما باید دانست که «اب» در اصطلاح قرآن تنها به معنای پدر تنی نیست، بلکه در مورد عمو و پدربزرگ و معلم نیز از اصطلاح «اب» استفاده‌شده است. چنان‌که قرآن در مورد یعقوب (علیه‌السلام) چنین می‌گوید: «قالُوا نَعْبُدُ إِلهَكَ وَ إِلهَ آبائِكَ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً [بقره/133] فرزندان يعقوب به او گفتند ما خداوند تو و خداوند پدران تو ابراهيم و اسماعيل و اسحاق، خداوند يگانه را مى‏‌پرستيم». ابراهیم و اسماعیل پدر یعقوب نبوده ولی از اصطلاح «اب» برای آنان استفاده‌شده است؛ بنابراین «اب» تنها به معنی پدر تنی نیست تا اینکه گفته شود قرآن آزر را پدر ابراهیم (علیه‌السلام) می‌داند.
حال که مشخص شد «اب» تنها به معنای پدر تنی در قرآن نیامده است، برای اینکه بدانیم «اب» در آیه موردنظر به معنای پدر است یا نه، باید دنبال قرائن دیگری باشیم. قرائن زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد آزر پدر ابراهیم (علیه‌السلام) نبوده است؛ اما به جهت اختصار تنها به یک مورد از این قرائن اشاره می‌کنیم. با توجه به اینکه پیامبر اسلام نیز از نسل ابراهیم (علیه‌السلام) بوده‌اند، حال اگر آزر بت‌پرست پدر ابراهیم (علیه‌السلام) باشد، پدر پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز خواهند بود؛ اما در منابع اسلامی روایات زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد پدران پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) هرگز به شرک و بت‌پرستی آلوده نشده بودند. با توجه به این قرینه، بنابراین آزر پدر ابراهیم (علیه‌السلام) نبوده و شاید عموی ایشان بوده‌اند.[4]
آری این اشکال مسیحیان نیز مانند تمام اشکالات آنان به قرآن، بی‌اساس بوده و با این اشکالات واهی هرگز نمی‌توانند خللی بر حقانیت قرآن وارد سازند. کاش به جای این همه اشکال‌تراشی مانند پدران خود مشغول به پنهان کردن اشکالات فراوان کتاب مقدس خود می‌شدند.

پی‌نوشت:
[1].‌ ترجمه قدیم کتاب مقدس، پیدایش 11: 26-31.
[2]. ترجمه قدیم کتاب مقدس، انجیل 3: 34.
[3]. ترجمه بيان السعادة فى مقامات العبادة، خانى رضا / حشمت‌الله رياضى، مركز چاپ و انتشارات دانشگاه پيام‌‏نور، تهران، ج 5، ص 85.
[4]. ر.ک: تفسير نمونه، مكارم شيرازى ناصر، دار الكتب الإسلامية، تهران، ج‏5، ص: 306.