پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در حال حاضر نوجوان‌هایی داریم که عاشق یک سلبریتی شده‌اند و دوست دارند در تمامی کارها از آن فرد تقلید کنند و او را مَرجع زندگی‌شان قرار دهند؛ آنان خود را فن[1] می‌نامند. هوادار یا فن به شخصی گفته می‌شود که بر روی موضوع یا موضوعاتی خاص، دارای علاقه افراطی، شور و شیفتگی است. این واژه می‌تواند دارای معانی گسترده‌ای باشد اما به طور عموم در اصطلاح طرفدار و حامی استفاده می‌شود. سِلِبریتی[2] یا چهره سرشناس به شخصی اطلاق می‌شود که  در زمینه‌های هنر، جنگ، علم، ورزش، رسانه، مدل، سیاست، ادبیات، مذهبی و نظایر آن در یک جامعه یا فرهنگ عامه، دارای نوعی سرشناسی و معروفیت خاص باشد. این فرد یا افراد در میان مردم سریع شناخته می‌شوند و یک اعتبار مختص به خود را دارند.

نظریه خانم «لیندا زاگزبسکی» با عنوان «مرجعیت با درنظر گرفتن وجدان و عاطفه ستایش»، بیان می‌کند که آتوریته (مَرجعیت) به خاطر اعتماد به عاطفه ستایش، به‌عنوان نتیجه اعتماد معرفتی به دیگران صحیح است. یعنی وقتی یک فرد، یک انسانی را مورد ستایش قرار می‌دهد اذعان می‌کند که آن فرد از او برتر است و لذا تبعیت از یک فردی که از ما برتر و متخصص‌تر است عاقلانه است.[3]

اصل طرفداری و الگوپذیری امر صحیحی است و نشان از کارکرد صحیح قوه معرفت شناسی انسان دارد؛ اما گاهی قوای شناختی یا احساسی و ... دچار کژکاری (کارکرد غلط) می‌شوند یا مصداق را اشتباه می‌گیرند، در موضوع انتخاب الگو، انسان خیلی اوقات دچار اشتباه می‌شود.

وقتی نوجوانی عاشق یک سلبریتی ایرانی یا آیدل[4] کره‌ای شده است، از یک بُعد این نشان دهنده سلامت روانی این نوجوان است و آن حس قهرمان‌گرایی او است. این نشان از کمال‌گرایی و رجوع به آتوریته و مرجع است که امر مثبت و خوبی است، ولی فرایند تشخیص آتوریته غلط بوده، لذا نوجوان به جای انتخاب مرجع و الگوی مناسب، یک مصداق غلط را انتخاب کرده است.

چون برخی از نوجوانان ما عزت نفس و اعتماد به نفس لازم را ندارد، دلبسته این سلبریتی‌ها و آیدل‌های کره‌ای می‌شود و در تمامی حوزه‌های زندگی از ظاهر و پوشش تا سبک زندگی معنوی و سیاسی و اجتماعی و... از آنان تبعیت می‌کند. مشهور است شاگردان آیت الله بروجردی (رحمة الله علیه)  حتی در چگونگی قدم برداشتن و نوع راه رفتن هم از ایشان تقلید می‌کردند. یعنی علاقه به یک فرد ناخودآگاه در سایر حیطه‌ها هم ورود می‌کند و یک مسئله روانشناختی و غیر ارادی است.

باید الگوی نوجوان ما علما‌ء و بزرگان فرهیخته‌ای باشند که هرکدام در مسیر دانش، اخلاق، معنویت، علم و ... سرآمد بودند. در نهایت الگوی این افراد موفق و تمامی انسان‌ها در زیست اجتماعی، باید با اخلاق‌ترین فرد عالم یعنی حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) باشد: «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا[5] یقیناً برای شما در روش و رفتار پیامبر خدا الگوی نیکویی است برای کسی که همواره به خدا و روز قیامت امید دارد؛ و خدا را بسیار یاد می‌کند.»

نوجوان امروز نیازها و طرز تفکر خاصی را دارد، به‌اصطلاح در عصر مدرن، انسان مدرن[6] اقتضائات خاص خود را دارد و به اصطلاح باید مطابق نیاز انسان مدرن با او رفتار کنیم.

انسان معاصر روح انسانی خویش را به دست فراموشی سپرده و یا به عللی آن را نادیده می‌انگارد. باید در الگو دهی شرایط انتخاب الگوی مناسب این انسان را مد نظر قرار دهیم تا توجه او را از عالم ماده به حیات ابدی و جاودانی جلب کنیم.
[1]. مخفف واژه انگلیسی Fanatic به معنای متعصب.
[2]. Celebrity.
[3]. پایان نامه کارشناسی ارشد: تقلید محققانه و آتوریته معرفتی باور دینی از منظر آیت‌الله جوادی‌آملی و لیندا زاگزبسکی، محمد حسین اعظمی، پایان نامه‌های سایت ایران داک
[4]. هنرپیشه‌ها و خوانندگان محبوب.
[5]. سوره احزاب/21
[6]. زندگی راحت، لذت جوئی، رسیدن راحت و با سرعت به خواسته‌ها، کم بودن آستانه تحمل، ظاهرگرائی و ... برخی از ویزگی‌های انسان مدرن می‌باشد.
محمد جواد نصیری