پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مـطـالـعـه و تـحـقـیـق دربــــــاره ر یــشــه هــا و درو ن مــــایــــه هــــای ادیان، فرق و آیــیــن هــای مـذهـبـی و تــأثــیــرات آنها  بـــر یـکـدیـگـر، در شـنـاخـت بـهـتـر آنـــان نقشی اسـاسـی دارد. یافته های پژوهشی حاکی از آن است که آیین اهل حق، آموزه هایی متشابه با آیین های مختلف از جمله آیین مسیحیت دارد. از تشابهات این دو آیین، مـواردی شایان توجه است که در این نوشتار به آنها اشاره می شود.

1). در ارتباط با نوع نگرش انسان به خداوند و برداشت معرفتی از اصل اعتقادی توحید و خداشناسی که ازمسائل مهم الهیاتی همه ادیان به شمار می رود، آیین مسیحیت و فرقه اهل حق در این مقوله دیدگاه های مشترک و مشابهی دارند. از نگاه پیروان مسیحیت، با وجود اختلاف نظری که در مسلک های کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان مشاهده می شود، مسئله ی تجسّد (جسمیت یافتن، به صورت جسم درآمدن) (1) ذات خداوند در همه این مسلک ها وجود دارد، به نحوی که مهم ترین شاخصه دین مسیحیت را باید در این امر جستجو کرد و محور آموزه های اعتقادی این دین به شمار آورد. مسیحیان معتقدند خدا که نادیدنی است، خود را با تابش در مسیح متجسد ساخت. از نظر آنها، عیسی مسیح مکاشفه خداست. بنابراین تجسد خدا در مسیح از مهم‌ترین پایه‌های اعتقادی مسیحیت قلمداد می شود.(2)

از طرفی فرقه اهل حق نیز با وجود اختلافات زیاد در عقاید و رسوم خاندان ها و گروه های گوناگون این فرقه، مسئله حلول و تجلی پیاپی خداوند در افراد و اشخاص مختلف، طی ادوار و اعصار گوناگون نیز اساس و بن مایه‌ی اعتقادات ایشان محسوب می شود. در باور فرقه اهل حق، خداوند در هفت جامه یا هفت تن پا ک حلول کـرده است.(3)

2). از اشتراکات اعتقادی این دو، غلو درباره انبیاء و رهبران و بزرگان دینی و مذهبی می باشد. قرآن کریم به این انحراف اعتقادی در مسیحیت که در مورد حضرت مسیح دچار غلو شده اند اشاره کرده و می فرماید :« قَالَتِ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ ُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ؛(توبه/60) نصاری گفتند: مسیح پسر خداست! این سخنی است که تنها بر زبان می‌رانند و با گفتار و کیش کافران مشرک پیشین نزدیکی و مشابهت دارند، خدا آنها را هلاک و نابود کند! آنان را (از حق) به کجا می‌گردانند؟.» فرقه اهل حق نیز در پی اعتقاد به حلول و تناسخ، گاهی رهبران خود را در حد امامان دانسته و یا مقام امامان را از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) بالاتر و برخی از آنان گاهی برای بعضی از امامان الوهیت قائل می شوند.

3). دادن نسبت بکر زایی و تولدی مسیح گونه به رهبران و بزرگان خود از ویژگی های فرقه اهل حق است. این فرقه برای پایداری، تقدس و ارزش بخشیدن به رهبران خود، به آن ها نسبت بکر زایی می دهند. ایشان بر این باورند که بزرگان آنها از جمله شاه خوشین، بابایادگار، سلطان اسحاق و بزرگانی دیگر از این فرقه از مادران باکره یا زنان شوهر دار بدون ارتباط زناشویی با همسران خود، متولد شده اند که این گونه ولادت شبیه تولد حضرت مسیح (ع) می باشد. (4)

پی نوشت:

(1). فرهنگ لغت دهخدا، 1343 ،ج14 ،ص394

(2). درآمدی به مسیحیت، جوریور مری ،چ دوم،1393، دانشگاه ادیان و مذاهب،ص482

(3). سرسپردگان،تاریخ و شرح عقایددینی اهل ‌حق، خواجه الدین، سیدمحمدعلی ، کتابخانه منوچهری ، 1362 ،ص12

(4). حق الحقایق یا شاهنامه حقیقت، جیحون آبادی، نعمت الله ، مصحح و مقدمه محمد مکری، تهران، طهوری،1361، ص 286-277  ؛ الهی، نورعلی، آثار الحق، ج 1، چاپ چهارم، تهران، جیحون، 1373، ص