پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از اعتقادات پیروان اهل بیت (علیهم‌السلام) که نزد آنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، فضیلت والای خاک و تربت حائر حسینی است. شیعیان بر اساس روایاتی که از اهل بیت (علیهم‌اسلام) در اهمیت این خاک بیان کرده‌اند، در نماز خود بر روی این خاک مطهر سجده می‌کنند و احترام ویژه‌ای برای آن قائل هستند؛ اما مفتیان وهابی با ایجاد شبهاتی پیرامون این خاک مطهر، با جسارت به فرمایش اهل بیت (علیهم‌السلام) ازعدم اهمیت آن، سخن به میان می‌آورند و می‌گویند مگر ممکن است که خاک مضجع کسی از این اهمیت ویژه برخوردار باشد و در حقیقت، این یک ادعای بیجا و بدون پشتوانه است. از طرف دیگر اعتبار و اهمیتی برای خاک کربلا در روایات صحیح بیان نشده، ولی شیعیان در نمازهای خود بر روی آن سجده می‌کنند که در حقیقت، به نوعی فضیلت دادن به این خاک است، در حالی که این خاک، فضیلتی ندارد.

در پاسخ به این شبهه، یک نکته بیان می شود:
فضیلت سجده بر تربت سیدالشهداء (علیه‌السلام) در نمازهای یومیه، بارها از سوی اهل بیت (علیهم‌السلام) تأکید شده و امر درون شیعی به حساب می‌آید. اطاعت از اوامر ائمه معصومین (علیه‌اسلام) بر هر شیعه‌ای واجب است، اما درباره سجده بر تربت کربلا در نمازهای یومیه، استحباب آن را هر شیعه‌ای می‌داند. پس بر این اساس باید گفت، اهمیت خاک کربلا مسئله‌ای است که از سوی اهل بیت (علیهم‌السلام) نقل شده و علل فراوانی برای آن بیان شده است.

در روایات معتبر شیعه نقل شده که امام صادق (علیه‌السلام) كيسه ای داشتند كه در آن تربت مضجع شریف امام حسين (علیه‌السلام) را نگهداری می کردند و حضرت هرگاه كه می‌خواستند نماز بخوانند، مقداری از آن خاک مطهر را بر سجاده می‌ريختند و بر روی آن سجده می‌كردند؛ اما امام صادق (علیه‌السلام) درباره اهمیت سجده بر تربت کربلای معلی فرمودند: «إِنَّ السُّجُودَ عَلِيِّ تُرْبَةِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ تَخْرِقَ الْحُجُبَ السَّبْعَ.(1) ... سجده بر تربت امام حسين (علیه‌السلام) حجابهای هفت گانه را از بین می‌برد.»
به همین دلیل، شیعیان با تبعیت از موالی امر خود بر تربت مطهر سیدالشهداء (علیه‌السلام) سجده می‌کنند تا حجاب های نفسانی‌ شان از بین رود و نور ایمان در قلوب شان وارد گردد.

مرحوم علامه امینی سالها پیش هنگامی که به ایشان درباره چرایی سجده بر تربت کربلا از سوی نواصب و وهابی ها خرده و اشکال گرفته شد، یکی از پاسخ هایی که بیان کردند، سخنی بسیار جذاب و زیبا است. ایشان می‌فرماید: «ما قطعه‌هاى درخشانى از تربت کربلا براى سجده بر آن برمى گزینیم، آنگونه که مسروق بن اجدع (از فقهای مشهور اهل سنت)، پاره خشتى از تربت مدینه منوره با خود بر مى‌داشت و بر آن سجده مى‌کرد، در حالى که او شاگرد خلافتِ راشده، فقیه مدینه و معلم اهل سنت در آن شهر بود و حاشا که او اهل بدعت باشد. پس در این کار، هیچ جاى ناراحتى و نگرانى نیست و چیزى مخالف قرآن کریم و سنت خدا و رسول (صلى‌الله‌علیه‌وآله) یا خروج از حکم عقل و منطق نیست. اینکه شیعه تربت کربلا را به عنوان سجده گاه قرار مى‌دهد، نه واجب شرعى و دینى است و نه از الزامات مذهب است.»(2)

بر همین اساس، هنگامی که اهل بیت (علیهم‌السلام) مقید به سجده به تربت امام حسین (علیه‌السلام) بودند، شیعیان نیز به تبعیت از آن انوار طیبه، اهتمام به آن دارند که از برکات آن تربت مقدس بهره‌مند گردند.

پی‌نوشت:
1. شيخ حر عاملى، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، ج5، ص366،  مؤسسة آل البيت عليهم السلام - قم، چاپ اول، 1409 ق.
2. امینی، عبدالحسین، سیرتنا و سنتنا، ص146، چاپ نجف، بی تا. «فعلى هذين الأصلين نتّخذ نحن من تربة كربلاء قطعاً ....وأيّهما يستنكر ويعدّ بدعة؟»

محمدجواد مهریار