شأن نزول آیه ابلاغ در کلام اهل سنت
درمورد شأن نزول آیه ابلاغ باید گفت که از أبوسعيد خدری روایتی نقل شده است كه آيه «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ» در روز غدير خم و در شأن علی بن أبی طالب (ع) نازل شده است.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابن تیمیه مدعی است که آیه ابلاغ قبل از حجة الوداع نازل شده است و در این زمینه مینویسد: «رافضی (علامه حلّی) می گويد: روايت متواتر از رسول خدا (صلیاللهعليهوآله) وارد شده كه هنگامی كه اين آيه (آیه ابلاغ) نازل شد، رسول خدا (صلیاللهعليهوآله) در غدير خم برای مردم خطبه خواند؛ ... جواب او اين میشود كه اين مطلب، دروغی بيش نيست و آيه ابلاغ مدتی قبل از حجه الوداع نازل شده است.»
نقد و پاسخ به ادعای ابن تیمیه:
منابع و مصادر معتبر اهل سنت به اين حقيقت اعتراف دارند كه آيه ابلاغ در روز غدير نازل شده است. از جمله أبوالقاسم عبيدالله بن عبدالله حسكانی، نزول آيه «يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ...» را درباره واقعه غدير خم دانسته است.(2)
فخر رازی در کتاب تفسیر خود در مورد شأن نزول آیه 67 سوره مائده مینویسد: « آيه ابلاغ در فضيلت علی (عليهالسلام) نازل شده است و چون اين آيه نازل شد، حضرت دست علی (عليهالسلام) را بلند كرد و فرمود: (من كنت مولاه فعلی مولاه، اللهم وال من والاه وعاد من عاداه)، عمر به او عرضه داشت: مبارك باد بر تو ای فرزند أبوطالب، تو مولای من و مولای هر زن و مرد مؤمنی گشتی... »(3)
أبومحمد محمود بن أحمد (بدرالدین عینی) در کتاب عمدة القاری شرح صحیح بخاری در باب (يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ) مینویسد: « آيه ابلاغ در روز غدير خم و در شأن و فضيلت علی بن أبی طالب (عليهالسلام) وارد شده است.»(4)
همچنین قندوزی مینویسد: «از براء بن عازب روايت شده كه با رسول خدا (صلیاللهعليهوآله) در حجة الوداع بودم، كه چون به غدير خم رسيديم برای نماز جماعت ندا داده شد، رسول خدا (صلیاللهعليهوآله) زير درخت نشستند و دست علی را گرفته و به جمعیت حاضر فرمودند: آيا مىدانيد كه من نسبت به مؤمنين از خودشان مقدمتر هستم؟ گفتند: آرى مىدانيم یا رسول الله! پيامبر خدا (صلیاللهعليهوآله) این کلام را فرمود: که هر كس كه من مولاى اوهستم، پس اين على هم مولاى او است. پروردگارا دوست بدار آن را كه على را دوست دارد و دشمن بدار دشمن علی را و يارى فرما هر کس که یاور على باشد و خوار كن كسى را كه درصدد خوارى او برآید. سپس عُمَر بن خطاب، علی (علیهالسلام) را دید و گفت: خوش به حالت ای پسر ابوطالب، در حالی امروز را صبح میکنی که سرور من و سرور تمامی مردان و زنان مؤمن عالم شدی. قندوزی میگوید این آیه (يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ) در این روز (غدیر خم) نازل شد.»(5)
پینوشت:
1. ابن تیمیه، منهاج السنه النبويه، ج7، ص315 تا 317. (قال الرافضی: الخبر المتواتر عن النبی (ص): أنه لما نزل قوله تعالی: (يا أيها الرسول بلغ ما أنزل اليك من ربك). (المائدة:67) خطب الناس في غدير خُم ...)
2. حسکانی، شواهد التنزيل، ج1، ص256.
3. فخر رازی، تفسیر رازی، ج12، ص401. «... نَزَلَتِ الْآيَةُ فِي فَضْلِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِ السَّلَامُ.»
4. عينی، بدر الدين، عمدة القاری شرح صحيح البخاری، ج18، ص206.
5. قندوزی، سليمان بن إبراهيم (م 1294)، ينابيع المودة لذوی القربى، تحقيق: سيد علی جمال أشرف الحسينی، دار الأسوة للطباعة والنشر، چاپ اوّل، 1416 هـ. ق.، ج2، ص243.
افزودن نظر جدید