پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بسیاری از احادیثی که فرقه احمد اسماعیل بصری (یمانی دروغین) از آن‌ها استفاده می کنند از لحاظ سندی دارای شدت ضعف هستند. یکی از راه های فرار فرقه ی احمد اسماعیل بصری از مباحث رجالی و سندی، ادعای تواتر معنوی کردن در آن موضوع است. آن ها بعضی روایات را که اصلاً به همدیگر ربطی ندارند یا در موضوع واحدی نیستند را کنار هم می گذارند و ادعا می کنند که فلان موضوع، تواتر معنوی دارد.

از جمله موضوعاتی که در آن ادعای تواتر معنوی می کنند مسئله 12 مهدی پس از 12 امام است. باید گفت در کتب حدیثی، احادیث مهدیین از 5 روایت تجاوز نمی کند و همین تعداد نیز 2 عدد از روایات موضوعاتشان در متن، جایگاه و تعداد با آن سه روایت متحد نیستند؛ پس سه روایت باقی خواهد ماند. اما سوال مهم تر این است که چه موقع تواتر (لفظی یا معنوی) حاصل می شود؟

باید گفت خبر سه قسم دارد:

1. واحد؛
2. مستفیض؛
3. متواتر؛ متواتر نیز دو نوع است؛
الف) لفظی؛ گزارشگران مضمونی را در قالب الفاظ یکسان گزارش می‌دهند؛ مانند «من کنت مولاه فهذا علی مولاه».
ب) معنوی؛ یک مضمون مشترک در قالب الفاظ و عبارات گوناگون نقل می‌شود. مثل اخبار رسیده در مورد شجاعت حضرت علی (علیه‌السلام).

طبق تعاریف، حدیثی متواتر است که مفید علم باشد؛ «إذا كان المتواتر هو الخبر المفيد بنفسه العلم، فكلّ خبر لم يبلغ إلى هذا الحدّ فهو خبر واحد، غير أنّه إذا تجاوز عدد رواته عن ثلاثة فهو مستفيض[1] خبری متواتر است که مفید یقین باشد. پس هر خبری که به این جایگاه نرسد خبر واحد نامیده می شود. البته اگر تعداد روایات آن(موضوع) از 3 عدد تجاوز کرد مستفیض است.»

پس تعداد روایات 1 تا 3 را خبر واحد می نامند؛ و تعداد 4 روایت تا جایی که اخبار رسیده مورد یقین نباشند را مستفیض می نامند و اگر یقین حاصل شد که در این موضوع اجتماع بر کذب نشده است را خبر متواتر می نامند.

پس احادیث مهدیین 12 گانه خبر واحد هستند و باید مورد بررسی رجالی و سندی قرار بگیرند.

پی‌نوشت:

[1]. اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایه، سبحانی، ج 1، ص 28.