پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ شخص محمدرضا شاه و نخبگان سیاسی حکومت او، نسبت به شکل گیری دولت رژیم صهیونیستی در خاورمیانه، به دیده مثبت می نگریستند. طرفداران رابطه با رژیم صهیونیستی نظیر شاه، نظامیان، تکنوکرات های وزارت امور خارجه، زمین داران و اعیانی که در مرکز قدرت سیاسی قرار داشتند، به ارزش های فرهنگی پیش از اسلام و میراث ملی که در مخالفت با تاریخ اسلامی ایران و عقاید شیعه قرار داشت، تأکید می کردند.[1]
نگرش حاکم بر سیاست گذاران رژیم پهلوی نسبت به رژیم صهیونیستی به خوبی در متن زیر نمایان است: «ما هرگز به تبعیضات نژادی یا مذهبی یا تفاوت بین رنگ پوست افراد اعتقاد نداشته ایم و بر عکس همواره به مدارا و مماشات نسبت به نژادها و مذاهب مختلف مشهور بوده و کشور خود را ملجأ ستمدیدگانی که ملیت دیگری داشته اند، قرار داده ایم؛ چنانکه کوروش کبیر به پیروی از همین سنت، پس از فتح بابل در سال 597 قبل از میلاد مسیح، یهودیانی را که بخت النصر از اورشلیم به اسارت آورده بود، آزادی داد که با اشیای مقدس خود به فلسطین بازگردند و معابد خود را دوباره برپا کنند. این اسیران آزاد شده چنانکه در کتاب مقدس تورات مسطور است با عطایایی که از خزانه کوروش دریافت داشتند، معابد ویران خویش را از نو بنا نهادند.»[2]
به علاوه، مقامات و دولتمردان رژیم صهیونیستی در راستای تثبیت گفتمان شباهت با ایران گاهی به مقایسه تاریخ باستان با زمان حال از راه مقایسه کوروش با محمدرضا شاه می پرداختند و از این راه درصدد بهره برداری از احساسات ملی گرایانه وی به نفع خود بر می آمدند. برای نمونه اسحاق رابین، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سال 1357 در یک سخنرانی در جمع یهودیان ایرانی الاصل در خانه کوروش (مرکز فرهنگی ایرانیان در تل آویو) پس از تشریح نقش ایران باستان در اشاعه تمدن و فرهنگ، به سهم والای کوروش کبیر، شاهنشاه هخامنشی در بازگرداندن یهودیان به فلسطین اشاره کرده و گفت: «لقب بنیان گذار اصلی صهیونیسم به غلط به هرتزل اطلاق می گردد، در حقیقت برازنده کوروش کبیر است که برای نخستین بار اجتماع یهودیان را در سرزمین مقدس ممکن ساخت و از این رهگذر، تمامی یهودیان جهان را رهین منت خود ساخت.»
وی در ادامه سخنان خود، شاه را میراث دار کوروش خواند و اظهار داشت: «آنچنان شیفته تمدن و فرهنگ گرانقدر ایران هستم که آرزو می کنم ایرانی زاده شده بودم تا بتوانم به ایرانی بودن خود مباهات کنم.»[3]
چنین تبلیغاتی از سوی دولت رژیم صهیونیستی در توصیف کوروش هخامنشی و معرفی وی به عنوان نخستین صهیونیست و مقایسه او با محمد رضا شاه، در شخص شاه تأثیر زیادی داشته است. محمد رضا شاه نیز خودش قصد داشت پایش را جای پای کوروش بگذارد و راه وی را ادامه دهد و خود را وارث تاج و تخت وی می دانست. از این رو او سعی می کرد آن چنانکه صهیونیست ها ادعا می کردند همچون کوروش رفتار کند و منجی قوم یهود باشد.[4]
شاه و طرفداران او بر آن بودند که تشکیل دولت یهود در فلسطین حق یهودیان آواره و گریزان از مظالم دیگر اقوام است. در نظر اینان، رفتار مهربانانه کوروش با یهودیان در دوران باستان تبدیل به چنان اسطوره مقدسی شده بود که گویی خود را موظف به تکرار تاریخ و احیای عدالت در حق قوم یهود در دوران معاصر می دانستند. این مسئله را به خوبی می توان در پاسخ شاه به نامه دیوید بن گوریون، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در سال 1958 که در آن سیاست کوروش نسبت به هخامنشیان را یادآور شده بود، مشاهده کرد: «خاطره سیاست کوروش درخصوص مردم شما برای من بسیار ارزشمند است و من کوشش خواهم کرد تا در مسیر این سنت باستانی گام بردارم.[5]

پی نوشت:
[1]. S. Sobhani, The Pragmatic Entente: Israeli-Iranian Relations, 1948-1988, Praeger Publishers, 1989, p. 8
[2]. محمدرضا پهلوی، مأموریت برای وطنم، تهران: بینا، 1345، ص 33
[3]. علی اکبر ولایتی، ایران و تحولات فلسطین 1939- 1979، تهران: وزارت امور خارجه، 1380، ص 148- 149
[4]. همان، ص 147
[5]. S. Sobhani, Ibid, p. 35