پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ قبول ولایت و امامت هشتمین حجت خدا بر عالم هستی، یعنی امام رضا (علیه‌السلام)، سبب می‌شود تا شیعیان امامیه از دیگر مذاهب و فرقه‌ها جدا شوند. اگر در بین تمام فضائل امام رئوف بررسی و تحقیق شود، قطعاً می‌توان بالاترین فضیلت را در بیان و توصیف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نظاره کرد.
نبی رحمت الهی در فضیلت امام هشتم فرمودند: «پاره تن من در خراسان دفن خواهد شد، هیچ گرفتار و گنه‏کاری او را زیارت نمی‌کند، جز این‌که خداوند گرفتاری او را برطرف می‌کند و گناهانش را می‌بخشد.»[1] بضعه‌ی رسول الله یا همان پاره‌ی تن رسول خدا(صلّی الله علیه و آله)، وصف جامعی است که بیان کننده‌ی تمام صفات و ویژگی‌های رسول خدا است. در روایات وارده از اهل بیت (علیهم‌السلام) چند ویژگی برای زیارت ایشان بیان شده است.

- مقام زائر امام رضا (علیه‌السلام) مقام شهدای بدر است
مرحوم قمی در بیان فضیلت شخصیت امام رضا (علیه‌السلام)، حدیثی را به نقل از امام کاظم (علیه‌السلام) بیان می‌کند. ایشان می‌نویسد: «روزی امام موسی بن جعفر (علیهما‌السلام) در بین فرزندانشان حضور داشتند و مشغول صحبت بودند. امام رضا (علیه‌السلام) در حالی‌که در ابتدای جوانی بودند، از مقابل دیدگان مبارک پدر عبور کردند. در این هنگام، امام کاظم (علیه‌السلام) به آن جمعیت فرمودند: اين پسرم (يعنى حضرت رضا) در سرزمين غربت از دنيا مى‌رود، هر آن كسی‌كه قبر او را زيارت كند و تسليم امرش شده باشد و به حق امامتش عالم باشد، نزد خدای رحمان مقامی هم‌چون مقام شهدای بدر دارد.»[2]
اما برای شناخت ویژگی شهدای بدر که به عنوان اولین مدافعین پیامبر گرامی اسلام محسوب می‌شوند، باید به آیات قرآن کریم رجوع کرد. مفسرین بزرگ شیعه، شأن نزول آیات 169 تا  171 سوره مبارکه آل‌عمران را در مورد شهدای گرانقدر بدر می‌دانند. مرحوم علامه طبرسی در تفسیر خود می‌نویسد: «بعضی گفته‌اند، شأن نزول این آیات در مورد شهدای بدر است. در آن روز چهارده نفر از مسلمانان به شهادت رسیدند. شش نفر از شهدا، از مهاجرین بودند و هشت نفر از این گرامیان، انصار مدنی بودند.»[3]
قرآن کریم درباره‌ی عنایات خدا به شهدای بدر می‌فرماید: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ * فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ * يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ؛[آل‌عمران/169-171] هرگز كسانى را كه در راه خدا كشته شده‌اند، مرده مپندار، بلكه زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزى داده مى‌شوند. به آن‌چه خدا از فضل خود به آنان داده است شادمانند، و براى كسانى‌كه از پى ايشانند و هنوز به آنان نپيوسته‌اند شادى مى‌كنند كه نه بيمى بر ايشان است و نه اندوهگين مى‌شوند. دلشادند به نعمت و فضل خدا و این‌که خداوند اجر اهل ایمان را هرگز ضایع نگذارد.» باید گفت شهدای بدر از چند نعمت بی‌پایان الهی بهره‎‌ی دائمی می‌برند و قرآن کریم نعمات بی‌نظیری را برای شهدای بدر بیان می‌کند.
اولین نعمت، روزی بی‌حسابی است که از فضل خدا به اصحاب بدر عنایت می‌شود ودائمی است. [عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ]
دومین نعمت که ارزانی شهدای بدر شده است، شادمانی به آن‌چه که خداوند از فضلش نصیب‌شان کرده است می باشد، [فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ]
سومین عنایت خاص، دریافت بشارت درباره‌ی جهادگران است. [وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ]
چهارمین عنایت ویژه، برخورداری از فضل و نعمت خاص است. [يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ]
در حقیقت امام کاظم (علیه‌السلام) با بیان مقام زائر عالم آل محمد (علیهم‌السلام)، نعمت‎هایی را که در قرآن شامل حال شهدای جنگ بدرشده را به زوار قبر امام هشتم (علیه‌السلام) تعلق می‌دهند.
شاید در ذهن سوال ایجاد شود، چه دلیلی دارد که ویژگی‌های بیان شده در آیات مذکور، شامل حال زائرامام رئوف شود؟
در جواب این سؤال باید گفت، همان‌گونه که شهدای بدر با صلابت تمام در ابتدای رسالت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از دین مبین اسلام دفاع کردند، شیعیان امامیه نیز از ثمره‌ی اسلام که همان ولایت اهل بیت (علیهم‌السلام) است دفاع می‌کنند. در هیچ‌کدام از مذاهب اسلامی، مهدویت همانند شیعه‌ی اثنی عشری، متقن و مشخص بیان نشده است و هیچ‌کدام از فرقه‌ها و مذاهب، ادعای زنده بودن مهدی موعود را ندارند و فقط شیعه‌ی امامیه است که چنین ادعایی را با توجه به روایات موجود از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بیان می‌کند. لذا امام رضا (علیه‌السلام) علاوه بر آن‌که، معنا و مفهوم کلمه‌ی توحید است، حلقه‌ی وصل میان ائمه اطهار (علیهم‌السلام) نیز هست. چرا که تا زمان امام کاظم (علیه‌السلام) شیعیان به فرقه‌های مختلف تقسیم شدند و تنها کسانی‌که ولایت و امامت خورشید عالم تاب سرزمین خراسان، یعنی امام رضا (علیه‌السلام) را پذیرفتند، به صاحب العصر و الزمان (عجل‌الله‌فرجه) ایمان آورده‌اند. پس باید برای این دوست‌داران حقیقی امامت و ولایت، مقامی را بیان کرد که برای اصحاب خاص رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بیان شده است.

- زائر امام رضا (علیه‌السلام) بهشتی می‌شود
دومین ویژگی در زیارت امام علی بن موسی الرضا (علیهماالسلام) را می‌توان به پاداش بهشتی شدن زائر اختصاص داد. وجوب بهشت برای زائرین حضرت در بسیاری از روایات بیان شده است. «علی بن اسباط می‌گوید: از امام جواد (عليه‎السلام) پرسیدم، کسی‌که امام رضا (علیه‌السلام) را در خراسان زيارت کند، چه پاداشی دارد؟ حضرت دو مرتبه فرمودند: به خدا قسم بهشت از آن او است.» باید گفت بهشت خداوند از آن کسی است که از فرامین الهی به بهترین شکل تبعیت کند و نفس خود را مطیع اوامر الهی قرار دهد. اطاعت از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در تبعیت از ائمه هدی (علیهم‌السلام) پاداش بهشت را به دنبال دارد.

پی‌نوشت:
[1]. شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، دفتر انتشارات اسلامى - قم، چاپ دوم، 1413 هـ، ج‏2، ص583. « قَالَ رَسُولُ اللَّهِ سَتُدْفَنُ‏ بَضْعَةٌ مِنِّي‏ بِخُرَاسَانَ‏ ... إِلَّا غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذُنُوبَه‏.»
[2]. ابن قولويه قمی، كامل الزيارات، مصحح: عبدالحسين‌امينى، دار المرتضوية نجف اشرف‌ 1356 ش‌، چاپ اول‌، ج1، ص304. «حدثنی علی بن عبد الله بن قطرب  ... كان عندالله عز وجل كشهداء بدر.»
[3]. شيخ طبرسی، مجمع البيان فی تفسير القرآن، چاپ اول، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بيروت – لبنان، 1415، ج2، ص440. «النزول: نزلت في شهداء بدر، وكانوا أربعة عشر رجلا: ثمانية من الأنصار، وستة من المهاجرين.»
[4]. شیخ صدوق، عيون أخبار الرضا عليه السلام، نشر جهان - تهران، چاپ اول، 1378هـ، ج‏2، ص257. « سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ... قَالَ الْجَنَّةُ وَ اللَّهِ الْجَنَّةُ وَ اللَّهِ.»

محمدجواد مهریار