پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از ویژگی‌های عرفان حلقه در جهت جذب مخاطب، پرداختن به مباحث به ظاهر جذاب و بحث برانگیزی است که برای مخاطب تازگی داشته باشد. یکی از این مباحث، موضوع ملزم شدن فرشتگان و شیطان، به سجده کردن در برابر حضرت آدم (علیه‌السلام) به دستور خداوند است.
محمدعلی طاهری می‌گوید: «خداوند به ابليس مأموريت داد که به فرمان سجده بر آدم اعتنا نکند، او نيز اين مأموريت را پذيرفت؛ و برخلاف ملائکی که بر آدم سجده کردند از فرمان سجده سرپيچی کرد و به اذن خداوند تا پايان سير او در جهان دو قطبی، به سجده در برابر وی در نخواهد آمد. يعنی تا مقطع معلومی بر سر نقش خود پا برجا خواهد بود!»[1] مطابق گفته جناب طاهری، یعنی سجده نکردن شیطان در مقابل انسان، با اجازه خداوند صورت گرفته است.
طاهری در جایی دیگر می‌گوید: «پس تبعيت نکردن از فرمان سجده در ظاهر نافرمانی است و اگر نافرمانی نبود تضادی هم نبود؛ اما در عين حال، فرمان‌برداری است. چون خداوند آن را از پيش تعيين کرده است. خداوند با امر به اين که ابليس جز بر او سجده نکند، نقش موحدی را به او می‌دهد که برای انجام مأموريت خود از جهان تک قطبی (بارگاه الهی) رانده می‌شود!»[2] 
این سخنان طاهری در حالی است که در قرآن کریم، شیطان از لعنت شدگان و مطرودان درگاه الهی معرفی شده است. خداوند در قرآن می‌فرمایند: «قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ.[حجر/34] از بهشت خارج شو که تو رانده‌ شده‌ای» همچنین می‌فرماید: «وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ.[حجر/35] بر تو لعنت باد تا روز رستاخیز» با توجه به این آیات و آیات دیگری که شیطان را دشمن خدا و همه مخلوقات می‌داند، مثل این آیه: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ.[یس/60] اى فرزندان آدم مگر با شما عهد نكرده بودم كه شيطان را پرستش نکنید، زيرا وى دشمن آشكار شماست» مطابق گفته طاهری، سرپیچی شیطان از فرمان سجده به نوعی، تبانی شیطان با خداوند است؛ یعنی بین شیطان و خداوند در پشت پرده توافقی صورت گرفته که در قرآن هیچ اشاره‌ای به آن نشده است. به راستی چگونه می‌توان به این باور رسید که خداوند متعال با شیطان تبانی کرده و یا این‌که درِ گوشی با شیطان قرار دیگری گذاشته؛ و به خاطر شک نکردن انسان‌ها، خداوند شیطان را در ظاهر لعنت کرده و از درگاه خود رانده باشد؟ متاسفانه جناب طاهری با تفکر خودشان که از حداقلات علوم دینی و قرآنی بی‌بهره هستند، به این جمله غلط و انحرافی رسیده‌اند. در مقدمه تفسیر گران‌سنگ المیزان علامه محمد حسین طباطبایی می‌فرمایند: «روایت‌های زیادی از پیامبر (صلی‌الله‌‌علیه‌وآله) و ائمّه اهل بیت (علیهم‌السلام) در خصوص معانی و تفسیر قرآن وارد شده است، مانند این فرمایش: «قرآن، ظاهری دارد و باطنی، و باطن آن هم باطنی دارد، تا هفت باطن یا تا هفتاد باطن.»[3] یعنی برای تفسیر و معنای آیات قرآن، نباید با ذهنیت خالی از علوم و معارف قرآنی اقدام کرد، که قطعاً به انحراف خواهیم رفت. همچنین امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «وَ لَا تُقَدِّرْ عَظَمَةَ اللَّهِ سُبْحَانَهُ عَلَى قَدْرِ عَقْلِكَ فَتَكُونَ مِنَ الْهَالِكِينَ؛[4] خدا را با میزان عقل خود ارزیابی نکن، که دچار هلاکت می‌شوی.»
متاسفانه محمدعلی طاهری بدون داشتن حداقل سواد در زمینه تفسیر علوم قرآن و فهم روایات، به خود اجازه داده است، اقدام به برداشت‌های غلط و کاملاً انحرافی، در معانی و تفسیر آیات قرآن کریم داشته باشد؛ و مخاطبان نا آگاه خود را نیز به کج فهمی در آیات و مبانی دینی سوق داده است. این ادعای طاهری، نه موید عقلی دارد و نه موید قرآنی و روایی. بنابراین معلوم نیست این نحوه تحلیل وبرداشت از آیات قرآن، از کدام منبع علمی و تفسیری معتبر، توسط ایشان صورت گرفته است.
نتیچه می‌گیریم، این گونه سخنان جناب طاهری، برخاسته از بی‌سوادی در زمینه علوم قرآنی و همچنین فهم سطحی، سلیقه‌ای و التقاطی از آیات قرآن و روایات معصومین (علیهم‌السلام) است، که فاقد هر گونه اعتباری است.

پی‌نوشت:

[1]. طاهری، محمدعلی، انسان و معرفت، نشرگریگور تاتواتسی ارمنستان، ص 218.
[2]. همان، سایت عرفان حلقه. 
[3]. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 7.
[4]. صبحی صالح، نهج‌البلاغه، خطبه 91.