حدیث جعلی «استغفار و لعن فرشتگان برای دوستان و دشمنان شیخین»
از جمله روایات و احادیثی که مخالفان اهل بیت مانند معاویه بن ابوسفیان و عمّال بنیامیه برای دین اسلام و پیامبر اکرم آن را جعل و وضع کردند و ناجوانمردانه آن را به ساحت مقدس پیامبر اسلام نسبت دادند، این حدیث دروغین است که حتی عالمان بزرگ و محدث از اهل سنت نیز آن را مورد خدشه قرار دادند و آن را ردّ کردهاند؛ این حدیث را محب الدین طبری در کتاب خود از ابوهریره از رسول خدا میآورد که : «... انّ فی اسماء الدنیا ثمانین الف ملک یستغفرون الله لمن أحب ابابکر و عمر و فی السماء الثانیه ثمانین الف ملک یلعنون من أبغض ابابکر و عمر...[1] از ابوهریره از رسول خدا روایت شد که فرمودند: بهدرستی که در آسمان دنیا، هشتاد هزار فرشته است که برای دوستان ابوبکر و عمر بن خطاب، طلب مغفرت میکنند و در آسمان دوم هشتاد هزار فرشته است که بر دشمنان آن دو نفر لعنت میفرستد.»
در ردّ این حدیث جعلی و ساختگی، ابن جوزی تصریح به جعلی و ساختگی بودن این روایت میکند و در کتاب خود مینویسد: «الحدیث السادسه، اخبرنا ابوالفتح محمد بن عبدالباقی... عم حسن بن علی عدویّ عن کامل بن طلحه... عن ابوهریره عن رسول الله قال: انّ فی السماء الدنیا ثمانین الف ملک... قال خطیب، هذا الحدیث وضعه العدویّ من کامل بن طلحه...[2] ... از ابوهریره از رسول خدا نقل شده که فرمودند: بهدرستیکه در آسمان دنیا هشتاد هزار فرشته...، خطیب بغدادی[3] گفته این حدیث را عدوی از کامل بن طلحه وضع کرده و به دروغ به او نسبت داده...»، سپس ابن جوزی اسناد دیگری را در سلسله سند این حدیث ساختگی میآورد و مینویسد: «عبدالله زاهد (که در طریق دیگر این حدیث جعلی قرار دارد) مجهول است؛ عدویّ هم کذّاب و سارق الحدیث بوده و احادیثی را به اشخاص مورد وثوق نسبت میداده که اصلاً از آنها نشنیده بود، در حالیکه آن افراد همگی موثق بودهاند...»[4]
ذهبی بعد از شرح حال حسن بن علی عدویّ در کتاب خود، تعدادی از جعلیات و روایات ساخته شده او را نقل میکند که در میان آنها، حدیث مورد بحث را با دو سند آن (عبدالله زاهد، حسن بن علی عدویّ) میآورد و در آن طعن و قدح وارد میسازد...»[5]
همچنین ابنعدی،[6] ابنحبان،[7] و دارقطنی[8] هم در کتب خود، «عدویّ» را وضاع الحدیث، سارق الحدیث، متروک الحدیث و غیر قابل اعتماد دانستهاند؛ شوکانی در کتاب خود، این حدیث را جعلی و ساختگی دانسته است و از قول خطیب بغدادی، تصریح به جعلی بودن آن حدیث میکند.[9]
در نتیجه علاوه بر اینکه این خبر از درجه اعتبار ساقط و بیارزش است، فضیلتی را برای شیخین اثبات نمیکند.
فاعتبروا یا اولی الابصار
پینوشت:
[1]. الریاض النضره...، محب الدین طبری، دار المغرب الاسلامی، بیروت ،لبنان، ج1 ص261 ص250.
[2]. الموضوعات، ابن جوزی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج1 ص242. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[3]. تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج7 ص392 رقم3910.
[4]. الموضوعات، ابن جوزی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج1 ص242. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. میزان الاعتدال، ذهبی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج2 ص257 رقم 1907. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[6]. الکامل فی الضعفاء الرجال، ابن عدی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج3 ص195 رقم474.
[7]. المجروحین، ابن حبّان، دار المعرفه، بیروت، لبنان، ج1، ص241.
[8]. سؤالات ابی عبدالرحمن السلّمی، دارقطنی، پژوهشکده دانشگاه، تهران، ایران، ص54 رقم23.
[9]. الفوائد المجموعه، شوکانی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ص338.
افزودن نظر جدید