پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بسیاری از فرق صوفیه معتقدند که مرید باید همواره در محضر مرشد خود باشد و ایشان را ناظر بر اعمال و رفتار و کردار خود ببیند. بدین‌جهت همواره از مریدان خود می‌خواهند که در تمام اعمال و رفتار خود صورت مرشد را در ذهن داشته باشند. ایشان تا بدان جا به انحراف رفته‌اند که معتقدند مرید حتی در عبادات نیز باید صورت مرشد را در نظر داشته باشد.

صوفی: این‌که مرید باید در عبادت، صورت مرشد رو در ذهن خودش مجسم کنه، تهمت و افتراء است. صالح علیشاه هم این مسئله رو رد کرده و می‌گوید: «در نظر گرفتن صورت امر نشده، بلکه به تأمل روا نیست. فقط تذکر که بی‌اختیار به تمثل بکشد، در اخبار رسیده» [1]

من: خوب همین سخن صالح علیشاه حرف ما رو ثابت می کند.

صوفی: ایشان می‌گوید در نظر گرفتن صورت امر نشده. مگر اینکه مرید، بی‌اختیار صورت مرشد رو به یاد بیاورد.

من: یعنی شما ادعا می‌کنید که تصور صورت مرشد در نماز و دیگر عبادات نباید به‌صورت اختیاری باشد.

صوفی: نه تصور صورت مرشد به‌صورت اختیاری امر نشده است.

من: یعنی اگر امر می‌شد می‌پذیرفتید؟

صوفی: بله ولی امر نشده. چنانچه سلطان حسین تابنده در کتاب رفع شبهات به این شبهه جواب دادند و گفتند که تصور صورت هرکسی در نماز جایز نیست و شرک است ولی اگر بی‌اختیار این صورت در نماز شکل بگیرد اشکالی متوجه آن نیست. [2]

من: چطور ادعا می‌کنید که تصور صورت مرشد به‌صورت اختیاری در نماز وارد نشده و جایز نبوده و شرک است. درحالی‌که ملاسلطان گنابادی می‌گوید: «راه عبادت و توجه به معبود را به‌توسط شیخ آموخته، باید خیال را نیز مشغول صورت ظاهری شیخ داشت که واسطه این راه و مظهر صفات الله است تا به این اشتغال از اشتغال به صور باطله بازماند و به تبعیت و تقلید قلب اشتغال به عبادت ورزد و معین طاعت او گردد ... که اگر نه چنین باشد در حال عبادت و غیر عبادت، مانع قلب گردد از توجه به حق‌تعالی و باطن شیخ.» [3] مستلزم سخن سلطان حسین تابنده و شما این است که ملاسلطان گنابادی مشرک است. زیرا طبق سخن ایشان تصور صورت مرشد به‌صورت اختیاری جایز است.

صوفی: حضرت امام رضا علیه السلام می‌فرمایند: «هر یک از شما که خواست نماز بخواند، یکی از ما ائمه را در نظر آورد.» [4] آیا این کفر نیست؟ آیا این تصور صورت در ذهن نیست؟

من: اولاً طبق روایت دیگری حضرت می‌فرمایند: «واقبل علی اللّه بجمیع القلب و بوجهک حتی یقبل اللّه علیک [5] وقتی‌که به نماز ایستادی، با تمام توجه قلبی و با همهٔ وجودت به خداوند روی‌آور تا خدا نیز به تو روی آورد». نتیجه می‌گیریم که منظور حضرت این است که از سیره و رفتار یکی از اهل‌بیت (علیهم السلام) در خواندن نماز تبعیت کن. نه این‌که چهره یکی از حضرات اهل‌بیت (علیهم السلام) را در نماز تصور کنیم. ثانیاً خود سلطان حسین تابنده می‌گوید: «روایت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که می‌فرماید: «واجعل واحداً من الائمه نصب عینیک مربوط به نیت قبل از نماز است که قبل از شروع به نماز، آن‌ها را شفیع خود قرار دهد که معنی انا توجهنا الیک نیز همین است و تمثیل اختیاری هم اگر در بعض موارد گفته شده، در غیر موقع عبادت و فقط ازنظر شفیع و واسطه قرار دادن آنان است.

من: پس معلوم شد که اولاً این روایت برای تصور صورت مرشد یا حتی امام، در عبادت نیست و ثانیاً تصور صورت مرشد در هنگام عبادت هم طبق گفته خود صوفیه شرک و کفر است.

پی‌نوشت:
[1]. بیچاره بیدختی، محمدحسن، یادنامه صالح، نشر حقیقت، تهران، ص ۲۲
[2]. تابنده، سلطان حسین (رضا علیشاه)، رساله رفع شبهات، نشر حقیقت، تهران، 1377 ه ش، ص 33
[3]. گنابادی، سلطان محمد، سعادت‌نامه، نشر حقیقت، تهران، 1389 ه ش، ص 8
[4]. الفقه المنسوب إلی الإمام الرضا علیه السلام، آل البیت، ص 105
[5]. همان، ص 107