ماه هیچ‌گاه پشت ابر باقی نمی‌ماند، کنایه از این‌که هر کارخطایی بالاخره یک روز هویدا می‌شود و گریبان‌گیر مدعیان دروغین می‌شود. غالیان و فضیلت تراشان، گاه به گونه‌ای عمل می‌کنند، که کذب گفتارشان مثال همین ضرب المثل‌هاست. در فضیلت‌تراشی برای «یحیی بن معین» آورده‌اند: «وی در سفرهای حج خود، ابتدا به مدینه می‌رفت و پس از انجام حج نیز در مسیر برگشت، دوباره به مدینه می‌آمد. در آخرین سفر، ... در یکی از توقف‌گاه‌های بین راه، پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌) به خواب یحیی بن معین آمد و فرمود: ای ابا زکریا! چرا از کنار من می‌روی؟ از هم‌جواری من ناراحتی؟ یحیی بن معین از رفقایش خداحافظی کرد و دوباره به مدینه برگشت. او سه روز در مدینه ماند و پس از سه روز از دنیا رفت.»[1]
این در صورتی است که این مطلب با بیان آن‌چه اکثر تاریخ‌نویسان در تاریخ وفات یحیی بن معین گفته‌اند، منافات دارد. زیرا اکثر مورخین، تاریخ وفات یحیی بن معین را در اواخر ذی‌قعده سال 233 قمری، قبل از شروع مراسم حج ذکر کرده‌اند،[2] نه مدتی پس از مراسم حج.

پی‌نوشت:

[1]. «سمعتُ حُبَيْش بْن مُبَشِّر الفقيه، يَقُولُ: كَانَ يَحْيَى بْن معين يحج فيذهب إلى مكة عَلَى المدينة، ويرجع عَلَى المدينة، فلما كَانَ آخر حجة حجّها خرج عَلَى المدينة ورجع عَلَى المدينة، فأقامَ بِهَا يومين أو ثلاثة، ثُمَّ خرج حتى نزل المنزل مَعَ رفقائه، فباتوا فرأى فِي النوم هاتفًا يهتفُ بِهِ: يا أَبَا زكريا أترغبُ عَن جواري؟ فلما أصبحَ، قَالَ لرفقائه: امضوا فإني راجع إلى المدينة، فمضوا ورَجَع، فأقام بِهَا ثلاثًا ثُمَّ مات.» خطیب بغدادی، تاریخ بغداد او مدینه السلام، دار الغرب الاسلامی، ج16، ص274. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
ابن عساکر دمشقی، تاریخ دمشق کبیر، دار احیاء التراث العربی، ج68، ص168. «کان یحج فیذهب الی مکه علی المدینه و یرجع الی مدینه، فلما کان آخر حجه حجّها خرج علی المدینه و رجع علی المدینه، فأقام بها ثلاثه ایام...»
[2]. «مات أَبُو زكريا يَحْيَى بْن معين سنة ثلاث وثلاثين، وهو حاج بالمدينة ذاهبًا قبل أن يحج لتسع، أو لسبع ليال بقين من ذي القعدة سنة ثلاث وثلاثين ومائتين. ... مات بِمدينة رسول الله، صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لسبع ليال بقين من ذي القعدة سنة ثلاث وثلاثين ومائتين.» خطیب بغدادی، تاریخ بغداد او مدینه السلام، دار الغرب الاسلامی، ج16، ص275 و276. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.