عبادت و قصد الوهیت
خلاصه مقاله
مهمترین کتاب محمد بن عبدالوهاب، کتاب التوحید وی است که دارای جایگاه ویژهای نزد وهابیان است، اما بویی از توحید مد نظر اسلام نبرده بلکه در تقابل با آن گام برداشته است. او گستره عبادت را در این کتاب وسعت داده و هرگونه دعا (خواندن) و درخواست از غیر خداوند را، عبادت دانسته و احکام شرک را بر آن جاری ساخته است، در حالیکه قرآن، دعا و درخواست از غیر خداوند را زمانی عبادت محسوب میکند که همراه اعتقاد به الوهیت و ربوبیت باشد.
متن مقاله
یکی از مهمترین کتب محمد بن عبدالوهاب، سرکرده وهابیت، کتاب «التوحید» وی است که دارای جایگاه ویژهای نزد وهابیان است. به عنوان مثال سلیمان بن عبدالله در مدح این کتاب، کلمات پیش رو را بیان میکند: «کتاب التوحید، کتاب یکتایی است که همچون آن، نه قبل از آن و نه پس از آن، در این موضوع نگاشته نشده است.»[1]
جالب توجه است این کتاب که نام «توحید» را یدک کشیده، نه تنها بویی از توحید مد نظر اسلام نبرده، بلکه در تقابل با آن گام برداشته است. به عنوان نمونه میتوان گفت: محمد بن عبدالوهاب گستره عبادت را در این کتاب وسعت داده و هرگونه دعا (خواندن) و درخواست از غیر خداوند را، عبادت دانسته و احکام شرک را بر آن جاری ساخته است.[2]
این در حالی است که با مراجعه به یگانه کتاب الهام بخش حقیقی امت اسلام، یعنی قرآن، دانسته میشود که دعا و درخواست از غیر خداوند، زمانی عبادت محسوب میشود که همراه اعتقاد به الوهیت و ربوبیت باشد. در همین زمینه خداوند در آیات «لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلىَ قَوْمِهِ فَقَالَ يَاقَوْمِ اعْبُدُواْ اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَاهٍ غَيرُْه.[اعراف/59] ما نوح را به سوى قومش فرستاديم، او به آنان گفت: اى قوم من! (تنها) خداوند يگانه را پرستش كنيد، كه معبودى جز او براى شما نيست!» و «فَأَرْسَلْنَا فِيهِمْ رَسُولًا مِّنهُْمْ أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ مَا لَكمُ مِّنْ إِلَاهٍ غَيرُْهُ.[مومنین/32] و در ميان آنان رسولى از خودشان فرستاديم كه خدا را بپرستيد، جز او معبودى براى شما نيست.» لازمه عبادت را الوهیت حقتعالی میخواند.
پینوشت:
[1]. نجدی، سلیمان بن عبدالله، تیسیر العزیز الحمید فی شرح کتاب التوحید، تحقیق: اسامه بن عطایا العتیبی، دار الصمیعی، بیجا؛ ج 1، ص 107. جهت مشاهده تصویر کلیک کنید.
[2]. ابنعبدالوهاب، التوحید، تحقیق: عبدالعزیز بن عبدالرحمن السعید، ریاض، جامعه الامام محمد بن سعود، بیتا؛ باب 13. جهت مشاهده تصویر کلیک کنید.
افزودن نظر جدید