هرچند در عرصه رویارویی‌های مذهبی، شخصیت خواجه نصیر الدین طوسی مورد هجمه قرار گرفته است، اما در وادی حقیقت این‌چنین نیست. به چالش کشیدن عملکرد خواجه تنها متکی به تعصب مذهبی است و به راحتی می‌توان این تعصب مذهبی را در نقل سخنان اسلاف وهابیت مشاهده کرد. این دسته معتقدند که پدید آورنده حادثه خونین بغداد، خواجه نصیر است. به عنوان مثال باید به کلمات ابن‌تیمیه و شاگرد او یعنی ابن‌قیم اشاره کرد. ابن‌قیم  در این‌باره می‌نویسد: «هنگامی‌که فرصت برای ملحد (خواجه نصیر) پیش آمد، مسلمانان را از دم تیغ شمشیر گذراند و خلیفه را به قتل رساند.»[1]
در مقابل این‌ دیدگاه‌ها، کتب تاریخی دیدگاه دیگری را تقویت می‌کنند. منابع دست اولی هم‌چون طبقات ناصری نگاشته جوزجانی،[3] تاریخ مختصر دول نوشته ابن‌العبری[4] و الحوادث الجامعه ابن الفوطی[5] که همه در نزدیک‌ترین تاریخ به فتح بغداد به رشته تحریر در آمده‌اند، اصلا اشاره‌ای به هم‌دستی خواجه با مغولان نداشته‌اند و همین در نقد سخنان سردمداران تفکر وهابیت کفایت می‌کند. به عنوان نمونه نویسنده کتاب طبقات ناصری که منظر ستایشگرانه به المعتصم خلیفه وقت بغداد داشته، کلامی از پیوند حادثه بغداد با خواجه ننوشته است.[6]

پی‌نوشت:

[1]. ابن‌قیم، محمد بن ابی‌بکر، اغاثه اللهفان من مصاید الشیطان، به کوشش گیلانی، قاهره، 1961، ج 2، ص 263.
[2]. جوزجانی، منهاج سراج، طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی قندهاری، کابل، 1342 – 43.
[3].ابن‌العبری، ابوالفرج، مختصر الدول، بیروت، 1985 م، ص 286.
[4]. ابن الفوطی، عبدالرزاق، الحوادث الجامعه و التجارب النافعه فی الماه السابعه، بغداد، 1939 م، ص 327 و 343 و 350 و 375 و 380.
[5]. جوزجانی، منهاج سراج، طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی قندهاری، کابل، 1342 – 43.