مذهب تشیع اگر چه در اعتقادات اصلی خود با دیگر مسلمانان جهان از مذاهب دیگر شریک هستند، اما در برخی از عقاید خود اعتقادات ویژه و خاص‌تری دارند. مثلاً شیعه امامیه در سه اصل توحید، نبوّت، معاد با اهل سنت اشتراک عقیدتی دارند و علمای شیعه هر که را که به این سه اصل معتقد باشند، او را مسلمان می‌دانند، اگر چه آن شخص به اصول و فروع اعتقادی خاص شیعه معتقد نباشد، مشروط به این‌که با اهل بیت پیامبر دشمنی و کینه نداشته باشد، از این رو ناصبی‌ها یعنی دشمنان حضرت علی و اهل بیت پیامبر (علیهم‌السلام) در نگاه علمای امامیه، مسلمان نیستند، ولو آن‌که ظاهراً به سه اصل یاد شده معتقد باشند، چون دشمنی و کینه با اهل بیت پیامبر به دشمنی و کینه با خدا و پیامبر اکرم برمی‌گردد و موجب ارتداد می‌شود.
از جمله اعتقاد مشترک میان شیعه و اهل سنت در بحث توحید است و مقصود از عقیده به توحید داشتن، یعنی اعتقاد به وجود خداوندی که دارای همه کمالات و به دور از هرگونه نقصان و کاستی‌ها و هم‌چنین مجرد بودن و غیر قابل دیدن با چشمان حسّی و غیر قابل درک با حواس پنج‌گانه و بی‌همتا بودن و... است. خداوندی که بی‌نیاز از همه کس و همه چیز است و به جا و مکان و زمان نیاز ندارد و در همه جا حضور دارد. گذشته و آینده در او راه ندارد و به هیچ پدیده‌ای به مانند اجسام و فرشتگان و انسان‌ها شبیه نیست و در آن حلول نمی‌کند. اوست که از رگ گردن انسان به انسان‌ها نزدیک‌تر است. اما اهل سنت افراطی و برخی از سلفی‌های تندرو برای این‌که شیعیان را در نگاه جاهلان و ناآگاهان، کافر و مشرک جلوه دهند، آنان را متهم کرده‌اند که مذهب تشیع به الوهیت حضرت علی (علیه‌السلام) اعتقاد دارند، چنان‌که در برخی از کتب آنان آمده است به این‌که: «علی بن ابی‌طالب نزد بیشتر آنان- تشیع- خداوند آفریننده است.»[1]
و از طرف دیگر ما نمی‌توانیم از یاد آوری احادیث مجعول در منابع اهل سنت که در مورد خداوند نقل کرده‌اند، غافل باشیم، چرا که اهل سنت باید بدانند که انحراف در توحید در منابع ایشان فراوان مشاهده می‌شود، نه درمنابع و اعتقادات شیعه. پس برای این ادعا به برخی از روایات کتاب‌های صحیح و معتبر آنان اشاره کرده و قضاوت را بر عهده‌ی خوانندگان می‌گذاریم.
مثلاً در کتاب صحیح بخاری و مسلم روایاتی این چنینی آمده است، بخاری از ابوهریره از پیامبر نقل می‌کند که:«ینزل ربّنا تبارک و تعالی کل لیله الی السماء الدنیا حین یبقی ثلث اللیل الاخر...[2] پروردگار ما در هر شب به آسمان دنیا فرود می‌آید، در آن هنگام که یک سوم آخر شب باقی می‌ماند و می‌گوید: چه کسی مرا می‌خواند تا دعای او را اجابت کنم؟ چه کسی از من می‌خواهد تا به او بدهم؟ چه کسی از من آمرزش می‌خواهد تا گناه او را بیامرزم؟»
و یا از ابو رزین نقل شده است که گفت: از پیامبر پرسیدند خدا پیش از این‌که مخلوقات را بیافریند در کجا بود؟ در پاسخ گفت: «کان فی عماء، ماتحته هواء و مافوقه هواء، و ما ثمّ خلق، عرشه علی الماء.[3] در میان ابر بود، در زیر آن آب و در بالای آن آب بود، هنوز مخلوق را نیافریده بود.» و یا از جریر بن عبدالله نقل شده که گفت: ما نزد پیامبر نشسته بودیم، او به ماه شب بدر نگاه کرد و گفت: «انّکم سترون ربّکم ترون هذا القمر.[4] شما پروردگارتان را می‌بینید آن‌گونه که این ماه را می‌بینید.»
در نتیجه این‌گونه احادیث و امثال آن در صحاح اهل سنت آمده است، تا آن‌جا آن را یقینی می‌دانند که برخی از بزرگان اهل سنت، شیعه را به خاطر نفی رویت خدا مورد انتقاد قرار داده‌اند، در حالی‌که این احادیث و این عقیده با عقل و قرآن مخالف است، زیرا عقل می‌گوید خداوند به مکان نیاز ندارد و داشتن مکان با بی‌نیازی او ناسازگار است و خدا را نمی‌توان با چشم دید، زیرا چیزی قابل دیده شدن است که محدود باشد و خداوند محدود نیست و...
فلذا بر این اساس، احادیث نقل شده درباره‌ی خداوند از سوی انسان یا احساس او به یکی از حواس ظاهری بشر، با ضرورت و دلیل قاطع عقلی و آیات قرآن و روایات صحیح، منافات دارد و باید آن‌ها را مردود دانست.

پی‌نوشت:

[1]. موسوعه ماذا تعرف عن الفرق و المذاهب، احمد بن عبدالعزیز الحصین، دار عالم الکتب، ریاض، عربستان، (1428ق)، ج3 ص1155.
[2]. صحیح بخاری، بخاری، دارالفکر، بیروت، لبنان، (1411ق)، کتاب توحید، باب 35، ج8 ص248 حدیث7494.
صحیح مسلم، مسلم نیشابوری، موسسه المختار، قاهره، مصر، (2001م)، کتاب صلاه مسافرین، ج6 ص41 حدیث168.
[3]. سنن ابن ماجه، ابن ماجه، دار احیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، (1395ق)، ج1 ص64 ،باب 13 حدیث 182.
[4]. همان، ج2 ص63 باب فیما انکرت الجهمیه، حدیث 177.