دوگانگی در فهم واژه اهل
یکی از کلمات قرآن که سرچشمه اختلاف در میان اهلسنت و تشیع شده است، واژه اهل است. این واژه در ادبیات دینی زیاد استعمال شده است که از آن جمله میتوان به آیه 132 سوره طه و روایت ثقلین اشاره کرد. اما جایگاهی که این واژه به صورت درخشان مورد نظر است در کنار البیت در آیه 33 سوره احزاب است.
خداوند در این آیه میفرماید: «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكمُ تَطْهِيرًا.[احزاب/33] خداوند فقط میخواهد پليدى و گناه را از شما اهل بيت دور كند و كاملًا شما را پاك سازد.»
آلوسی از جمله علمای اهلسنت است که با تکیه بر آیات قبل و بعد از این آیه، معتقد است که کلمه اهلبیت در این آیه، همسران پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) را نیز شامل میشود.[1] این در حالی است که به اعتراف خود همسران پیامبر (صلیاللهعلیهوآله)، ایشان خارج از دایره اهلبیت (علیهمالسلام) هستند. در روایتی که البانی (حدیثشناس مشهور) به صحت آن اقرار میکند، عایشه میگوید: «پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآله) امام علی (علیهالسلام)، امام حسن (علیهالسلام)، امام حسین (علیهالسلام) و حضرت زهرا (علیهاالسلام) را در زیر عبا قرار داد و آیه 33 سوره احزاب را تلاوت نمود.»[2] این بیان عایشه نشان از آن دارد که وی از اهلبیت (علیهمالسلام) نیست.
افزون بر این مطلب باید گفت نکتهای که مورد توجه است، نظر البانی در معنای واژه اهل در دیگر آیات و یا روایات است. به عنوان مثال وی در آیه « وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا.[طه/32] اهل خود را به نماز امر کن و بر آن پافشاری کنید.» کلمه اهل را منحصر در 5 تن آلعبا میداند.[3] اما اینکه به چه دلیل در این آیه با توجه به وجود روایات معتبر، این انحصار را نمیپذیرد، سوالی است که بیجواب مانده است.
پینوشت:
[1]. آلوسی، سید محمود، 1415 ق، روح المعانی، تحقیق: محمد السید و سید ابراهیم، قاهره، دار الدیث؛ ج 11، ص 194 تا 200.
[2]. نیشابوری، مسلم، صحیح مسلم، تحقیق: محمد فواد عبد الباقی، بیروت، دار احیاء التراث، ج4، ص 1883.
[3]. همان، ج 8، ص 592.
افزودن نظر جدید