پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از فروعات فقهی، موضوع نیت عبادات است که آیا باید نیت عبادت بر زبان جاری شود یا همین که انسان در قلبش نیت کند کفایت کرده و نیازی بر زبان آوردن نیست. در این‌که هر عبادتی نیاز به نیت دارد و عبادت بدون نیت، ثمره و فایده‌ای ندارد، شکی نیست؛ زیرا چنان‌که فقهای عظام فرموده‌اند نیت رکن الارکان است و بالاتر از رکن است.[1]
اما در این‌که آیا باید نیت بر زبان جاری شود یا خیر؟ باید گفت که گاهی باید نیت را بر زبان جاری کرد، مثل این‌که زمانی شخص نذر می‌کند که در این هنگام باید بر زبان جاری شود، ولی گاهی نیز جایز است نیت بر زبان جاری شود و می‌توان نیز نیت را بر زبان جاری نکرد، مثل این‌که وقتی انسان می‌خواهد وضو بگیرد یا نماز بخواند، همین قدر که می‌داند، می‌خواهد وضو بگیرد یا نماز بخواند در نیت، کفایت می‌کند و جاری کردن نیت بر زبان لازم نیست.[2]

اما در این بین برخی از عالمان وهابی گفته‌اند که نیت عبادات نباید بر زبان جاری شود و اگر کسی نیت وضو کند و نیت را بر زبان جاری کند، باید کشته شود.
محمد بن ابراهیم آل شیخ به پیروی از ابن‌تیمیه تصریح کرده است که هر کس نیت را بر زبان بیاورد و از عملکردش پشیمان نباشد باید کشته شود. او در قسمتی از کتابش با عنوان «تلفظ کردن نیت در هنگام گرفتن وضو» می‌نویسد: به زبان آوردن نيت بدعت است؛ زيرا رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آن را به هيچ‌‏وجه به زبان نياورده است، نه در حج و نه در عمره ... بلكه در كلام شيخ (ابن‏‌تيميه) آمده است كه اگر كسى برايش ثابت شد (و قبول نكرد) توبه داده مى‌‏شود. اگر توبه نكرد گردنش زده مى‌‏شود. اين مسئله واضح است. همانند كسى‌كه چيزى را به دين نسبت دهد كه جزء دين نيست، براى او اقامه حجت مى‏‌شود، اگر عناد ورزيد، به چيزى عقاب مى‌‏شود كه او را از اين كار باز دارد، حتى اگر با كشتن باشد.»[3]

نویسنده: م.ج

پی‌نوشت:

[1]. مصطفوی، سید کاظم، «توضیحی درباره نیت عبادت و جایگاه آن در فقه»، تقریرات درس خارج به تاریخ: 5/10/91، سایت مدرسه فقهات.
[2]. پایگاه تخصصی فقه و احکام، «اقسام به زبان آوردن نیت»، تاریخ انتشار: 25/دی/1394.
[3]. «( 307- التلفظ بالنية عند الوضوء) ... و التلفظ بها بدعة، فإن الني لم يتلفظ بالنية قط لا في الحج ولا عمرة ... بل و في كلام الشيخ أنه بعد ما يعرف سنة الرسول يستتاب فإن تاب و إلا ضربت عنقه و هذا واضح كأمثاله الذي ينسب إلي الدين ما ليس منه وتبين له الحجة ثم يعاند فإنه يعاقب بما يردعه وأمثاله حتي و لو بالقتل حماية للشريعة أن يضاف إليها ما ليس منها». (محمد آل الشيخ، فتاوي و رسائل، بی جا، بی نا، بی تا، ج 2، 63- 64)