پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وقتی که شورای شش نفره از سوی عمر برای انتخاب خلیفه سوم تعیین شد. به علل و دلایلی که ذکر آن در این مقاله نمی‌گنجد، عثمان به عنوان خلیفه سوم انتخاب شد. در حقیقت شورایی در کار نبود، بلکه نمایشی بود برای خارج کردن امام علی (علیه السلام) از میدان بود. زیرا برخی از صحابه به انتخاب ابوبکر و عمر به عنوان خلیفه انتقاد داشتند. از این رو عمر راهکاری را تعیین کرد که اگر چه در ظاهر شورا بود، ولی در حقیقت نتیجه، آنچیزی می‌شد که عمر می‌خواست. زیرا عمر اگر چه شش نفر را برای شورا تعیین کرده بود، ولی قبل از تشکیل شورا، سعد بن ابی وقاص را از شورا حذف کرد و او را برای امارت کوفه راهی آن شهر کرد. طلحه، عضو دیگر شورا نیز در شام بود. بنابراین از اعضای شش نفره شورا دو نفر غایب بودند. از میان چهار نفر باقی مانده، عمر می‌دانست که دو نفر شانس انتخاب شدن دارند. علی (علیه السلام)  و عثمان. وی برای اینکه انتخاب شورا را به نفع عثمان تمام کند گفته بود، اگر اعضای شورا به دو دسته مساوی تقسیم شدند و در بین دو نفر اختلاف کردند، رای آن گروهی پذیرفته می‌شود که عبدالرحمن بن عوف در آن گروه است. از آنجایی که عثمان برادر زن عبدالرحمن بن عوف بود، قطعا وی او را انتخاب می‌کرد.[1] به این ترتیب از قبل مشخص بود که عثمان به خلافت خواهد رسید.
وقتی عثمان به خلافت رسید بر خلاف خلفای پیشین، نام خود را «خلیفه الله» نامید. در حالی که ابوبکر و عمر خود را خلیفه و جانشین رسول الله می‌دانستند، عثمان ادعا کرد که خلیفه و جانشین خداوند است. وی با این عنوان، همه کارهای خلافش را توجیه دینی می‌کرد و همان اختیارات رسول الله را برای خودش قائل بود. به همین جهت روایات زیادی وجود دارد که عثمان بدعت‌های زیادی در دین ایجاد کرده است. گاهی نماز شکسته را کامل می‌خواند و گاهی در سفر روزه می‌گرفت و... [2] عثمان با این توجیه از قدرت و ثروت هرگونه که مایل بود استفاده می‌کرد و از هر گونه اعتراضی آشفته می‌شد. زیرا بر این باور بود که وی خلیفه الله است و دیگران حق اعتراض ندارند.
عثمان بسیار گشاده دست بود و اموال زیادی را در بین اقوامش تقسیم می‌کرد. او با این اعتقاد که آیه قرآن فرموده است به نزدیکان و اقربا کمک کنید، کمک و انفاق به نزدیکانش را حق خلیفه می‌دانست و این امر را در راستای خداورزی می‌دانست. [3] همچنین تمام فرمانرواهای مملکت اسلامی را از خویشانش انتخاب کرد. تقسیم ثروت در بین اقوام و عزل برخی دیگر از فرمانرواها باعث شد که بر علیه خلیفه بشورند و او را پس از 12 سال حکومت در خانه‌اش بکشند.[4]

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. مادلونگ، روایتی از شعبی که یکی از نخستین محدثین کوفه است را با مضمونی که گفته شد  نقل می کند. مادلونگ، ویلفرد، ترجمه احمد نمایی، بنیاد پژوهش های اسلامی، مشهد1377ش، (مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان) ص104
[2].نقل شده است که عثمان در سفر، نمازهای چهار ركعتي را قصر نمی كرد. به او گفته شد مگر تو با پيامبر - صلى الله عليه وآله وسلم - قصر نكردي؟ او مي گفت: چرا. ولي من پيشواي مردم هستم. الاعتصام، ترجمه فارسی، ج2، ص100 (مکتبه الشامله)
[3]. مادلونگ، ویلفرد، ترجمه احمد نمایی، بنیاد پژوهش های اسلامی، مشهد1377ش، (مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان) ص120
[4]. همان، ص131