پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بسیار شنیده‌اید که وهابی‌ها با زیارت اموات، توسل به انبیا و اولیا، طلب شفاعت از آنان و... مخالف هستند. کسانی که به مکه و مدینه مسافرت کرده‌اند، شاهد رفتار غیر اخلاقی پلیس‌های وهابی بوده‌اند. پلیس‌های وهابی با زائرینی که قصد زیارت قبر نبی مکرم اسلام (صلی الله علیه و اله) را دارند یا قصد زیارت ائمه بقیع را دارند، بسیار بد رفتار کرده و حتی زائرین را با کلماتی چون «مشرک» ، «کافر» مورد سرزنش قرار می‌دهند. اکنون سوال این است که چرا وهابی‌ها با زیارت، شفاعت، توسل و... مخالف هستند؟ مبنای آنان در شرک بودن این اعمال چیست؟ مبنای وهابی‌ها در شرک دانستن اعمالی چون: شفاعت، توسل، زیارت و... به دو موضوع «توحید و شرک» و «سماع موتی» بر می‌گردد. در این مقاله به موضوع سماع موتی، اشاره می‌کنیم تا ببینید که چگونه وهابیت از این موضوع در شرک دانستن زیارت و توسل و شفاعت استفاده می‌کنند.
وهابی‌ها با استناد به آیه «فَإِنَّک لا تُسْمِعُ الْمَوتی» [روم/ 52] و همچنین آیه «وَما أَنْتَ بِمُسْمِع مَنْ فِی القُبُور»[فاطر/22]. می‌گویند: دلیل ما بر عدم سماع مردگان این آیه است که خداوند به رسول خدا (صلی الله علیه و سلم) فرمود: «تو نمی‌توانی مردگان را بشنوانی»، و نیز فرمود: «تو نمی‌توانی مردگان در قبرها را شنوا سازی».[1] در این آیات، خداوند با تشبیه مشرکان به مردگان، به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: ای رسول ما تو نمی‌توانی سخنت را به گوش مشرکان که شبیه مرده هستند برسانی. وهابی‌ها می‌گویند: از این آیات نتیجه می‌گیریم که مردگان صدای اموات را نمی‌شنوند.
عبد الرحمن ناصر السعدی از علمای وهابی می‌گوید: «(إن تدعوهم لا یسمعوا دعاءکم)؛ لأنهم ما بین جماد وأموات ... (ولو سمعوا) علی وجه الفرض والتقدیر (ما استجابوا لکم)؛ لأنهم لا یملکون شیئا ...»[2] اگر آنان را بخوانید صدایتان را نمی‌شنوند. زیرا آنان جماد و اموات هستند ... و اگر بر فرض بشنوند جواب شما را نمی‌دهند. زیرا آنان مالک چیزی نیستند.
علمای وهابی با این باور که مردگان مثل سنگ و چوب هستند و هیچ قدرتی ندارند، توسل و شفاعت و زیارت آنان را کاری لغو و بیهوده و شرک می‌دانند.
در پاسخ از وهابی‌ها می‌گوییم: شما مردگان را به مشرکان قیاس کردید و نتیجه گرفتید که مردگان نمی‌شنوند. اما از این قیاس، عدم سماع موتی استفاده نمی‌شود، زیرا قطعا مشرکان صدای پیامبر را می‌شنیدند، پس مردگان هم باید بشنوند. نتیجه می‌گیریم که منظور آیه از تشبیه مشرکان به مرده،  نشنیدن آنها نیست. بلکه سود نبردن از شنیدن است. زیرا پیامبر اکرم حجت را بر مشرکان تمام کرد و آنان می‌شنیدند ولی از شنیدن خود سودی نمی‌بردند.[3] بنابراین مردگان نیز می‌شنوند اما از شنیدن خود سودی نمی‌برند. از این رو آیات ذکر شده دلالتی بر عدم سماع  موتی ندارد. خصوصا آن که روایاتی در صحیح بخاری وجود دارد که دلالت بر شنیدن اموات پس از مرگ دارد. مثل آن‌جا که رسول خدا در جنگ بدر کنار اجساد مردگان قریش آمد و همه را یکی یکی خطاب کرد و با آنان سخن گفت. اصحاب گفتند یا رسول الله آیا مردگان را خطاب می‌کنی! حضرت فرمود: «ما انت باسمع منهم» شما شنواتر از آنان نیستید.[4]
چنانچه مشاهده کردید، وهابی‌ها بدون هیچ گونه سندی فتوا به نشنیدن اموات می‌دهند. در نتیجه حکم به شرک بودن زیارت و توسل می‌کنند. از این رو زیارت، توسل و شفاعت شرک نیست، بلکه عملی مستحب است که همه مسلمانان چنین اعمالی را جایز می‌دانند. آیات و روایات زیادی نیز بر جواز این امور گواهی می دهد.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]  . أحمد بن عبد الرزاق الدویش، فتاوی اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه والافتاء، بی جا: الرئاسة العامة للبحوث العلمیة والإفتاء، بی تا، ج9، ص82، فتوی 9216
[2]  . سعدی، عبد الرحمن بن ناصر بن عبد الله، تیسیر الکریم الرحمن فی تفسیر کلام المنان، تحقیق: عبد الرحمن بن معلا اللویحق، مؤسسة الرسالة، 1420ق، ص686
[3]  . سبحانی، جعفر، درسنامه نقد وهابیت، دارالاعلام لمدرسه اهل البیت، قم1396ش، ص82
[4]  . بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، دارالطوف النجاه، بی جا، 1422ق، ج2، ص491.